توصیه‌های رولند برگر- چگونه کسب و کار موفق در ایران داشته باشیم (بخش دوم)

ایران نقاط مثبت دارد اما کسب وکار در آنجا راحت نیست و شرکت‌های خارجی باید بسیار با احتیاط عمل کنند.

 محیطی چالش برانگیز برای کسب و کار

ایران نقاط مثبت دارد اما کسب وکار در آنجا راحت نیست و شرکت‌های خارجی باید بسیار با احتیاط عمل کنند. علیرغم دورنمایی امیدبخش، ایران اقتصادی شکننده دارد که مبتلا به بلاتکلیفی یا بی‌ثباتی است. خارجی‌ها باید استراتژی داشته باشند برای غلبه بر فرهنگ و فضای منحصر‌به‌فرد کسب و کار در ایران. دولت نگرانی خارجی‌ها را برای تجارت در ایران درک می‌کند و بر خصوصی‌سازی و اصلاح اقتصادی تاکید دارد. برخی کارشناسان بر این باورند که این مساله از برداشته شدن تحریم‌ها مهم‌تر است و مشتاقانه اصلاحات اقتصادی بیشتری را انتظار می‌کشند.

1.       اقتصاد شکننده

با وجود حجم قابل ملاحظه و انعطاف بسیار زیاد اقتصادی در مواجهه با تحریم‌ها (‌با رتبه خوب در پس‌انداز ملی و بدهی دولت و تلاش جدی در افزایش صادرات غیرنفتی) اقتصاد ایران هنوز شکننده است که بازیگران خارجی را محتاط و نگران می‌کند. اقتصاد ناپایدار ایران، عمدتا بدلیل تحریم‌ها، در مورد دسترسی به نیروی کار، تمهیدات نظارتی که بر داد و ستدهای تجاری و ضمانت‌های قراردادهای دولتی تاثیر می‌گذارد، مولد بلاتکلیفی و بی ثباتی است و کشور را در مقابل شوک‌های جهانی بسیار آسیب‌پذیرتر می‌کند.

 دولت ایران با کمبود بودجه فزآینده دست و پنجه نرم می‌کند چنانچه بودجه مالی سال 2015 با نرخ پایین نفت در حال حاضر تأمین نخواهد شد. انتظار می‌رود بخشی از دارایی‌های مسدود شده ایران از درآمد‌های نفتی در خارج از کشور که بیش از صد میلیارد دلار است با برداشته شدن تحریم ها آزاد شود اما با این حال دولت برای هزینه هایش محدودیت خواهد داشت. به همین ترتیب ایران از نظر شاخص میزری (فلاکت/ بیچارگی) که با جمع نرخ بیکاری و نرخ تورم محاسبه می شود، رتبه های بالا را به خود اختصاص داده. طبق شاخص میزری نرخ بالای بیکاری و بالاتر رفتن تورم، هزینه های اقتصادی و اجتماعی برای کشورها به بار می آورد. این شاخص طی چند سال گذشته همواره رو بسوی بالا داشته و برای برگشتن به سطح عادی نیازمند زمان است. با اضافه شدن نوسانات شوک برانگیز نرخ ارز در این سال‌ها و سیستم بانکی چالش برانگیز، ایران برای پایه‌گذاری اقتصادی با کارکرد مناسب وظیفه‌ای بس خطیر بر عهده دارد.

با نظر به دشواری‌های گذشته، بسیاری از ایرانیان تحصیل کرده در دهه گذشته کشور را ترک کرده‌اند. هر ساله، حدود 150000 نفر از افراد مستعد از ایران مهاجرت می‌کنند (که بر اساس گزارش وزارت علوم ضرر آن برای اقتصاد کشور معادل از دست دادن 150 میلیارد دلار است). این فرار مغزها توسعه اقتصادی را تضعیف کرده و به شکنندگی اقتصادی می‌افزاید.

2.     فضای کسب و کار

فعالیت در عرصه اقتصاد ایران ضرورتاً ساده هم نیست. ایران در بسیاری از شاخص‌ها رتبه‌های آخر را به خود اختصاص داده مثلا در شاخص سهولت کسب وکار، رقابت‌پذیری جهانی و دسترسی شبکه. اگرچه ایران در برخی زمینه‌ها مرتبه قابل قبولی دارد اما از این مساله هم نمی‌توان غافل بود که کسب و کار در ایران چالش‌های خاص خودش را دارد.

وضعیت مالیات در گذشته چندان شفاف نبوده است. این مساله ایران را در جایگاه 123 در بین 189 کشور در بخش پرداخت مالیات از نظر شاخص سهولت کسب و کار قرار می‌دهد، رتبه‌ای که از نظر پیچیدگی ساختار مالیاتی و مقدار زمان صرف شده برای انجام امور اداری بدست می‌آید. شرکت‌های خارجی در مواجهه با مسایل مشابه با قوانین استخدام محلی برخورد می‌کنند. این قوانین سفت و سخت برای کارمندان بسیار حمایتی بوده و دست کارفرما را برای اخراج کارکنان تقریباً می‌بندد.

مانع دیگر، حجم قابل ملاحظه تشریفات اداری است. ایران کشوری است با دولتی متمرکز که حتی یک درخواست ساده هم باید برای تأیید مراحل پیچیده اداری را طی کند که این امر امور تجاری را به تاخیر می‌کشاند.

و نکته آخر، کمبود شفافیت در خصوص مالکیت شرکت‌هاست. مالکیت شخصی و دولتی اغلب بهم آمیخته‌اند که در این‌صورت شما نمی‌دانید واقعاً با چه کسی رو‌به‌رو هستید. با توجه به نقش فعال دولت در گذشته و نفوذش در وضع قوانین، شرکت‌های بزرگ که حقیقتاً خصوصی باشند کم‌اند اما در صورت موجودیت به نحوی شایسته اداره می‌شوند.

 

3.    فرهنگ کسب و کار

از ویژگی‌های فرهنگ کسب وکار ایران مرکزیت و اجماع در سطح مدیریت ارشد است. تفویض مسوولیت به سطوح پایین‌تر به‌ندرت اتفاق می‌افتد و مدیریت ارشد در اکثر تصمیم‌گیری‌ها دخیل است. وقتی مسایل به سطح بالا می‌رسند، آنگاه قبل از اینکه چیزی به امضا برسد، هیات‌های مختلف، اعضا و کمیته‌هایی باید وارد شور شوند. این فرآیند‌های طولانی بر سرعت تصمیم‌گیری به طور مشهود تأثیر می‌گذارند.

بین روابط شخصی، اجتماعی و کاری تقریباً مرزبندی مشخصی وجود ندارد. دوستان خانوادگی را به جلسات مشاوره می‌آورند و دلالان ممکن است بخواهند در فرآیند تصمیم‌گیری دخیل باشند. این قوم و خویش‌گرایی احتمالا اثرات جانبی شعور جمع‌گرایی است اما برای فعالیت در ایران باید بدان اذعان کرد و اگر در مدیریت آن هوشیار نباشید، می‌تواند مسیر بازگشت شما را هموار کند.

 ترجمه شده در گروه تولید محتوی سپینود شرق

... ادامه دارد

توصیه‌های رولند برگر: چگونه کسب و کار موفق در ایران داشته باشیم- بخش اول/1

توصیه‌های رولند برگر: چگونه کسب و کار موفق در ایران داشته باشیم- بخش اول/2

توصیه‌های رولند برگر: چگونه کسب و کار موفق در ایران داشته باشیم- بخش سوم

دریافت کل فایل 

کلیه حقوق این وبسایت متعلق به موسسه سپینود شرق می باشد. .