پول یا سرمایه ؟آیا پول بر اقتصاد تاثیر دارد ؟

یکی از مباحث بحث‌برانگیز میان اقتصاددانان این است که آیا «پول» بر اقتصاد اثر «واقعی» دارد يا نه؟ منظور از اثر واقعی تاثیر بر تولید ملی و رشد اقتصادی است. در ایران فارغ از این حجم مطالعاتی، همگان می‌پندارند، برای تولید و رشد نیاز به «پول» است.

یکی از مباحث بحث برانگیز میان اقتصاددانان این است که آیا «پول» بر اقتصاد اثر «واقعی» دارد يا نه؟ منظور از اثر واقعی تاثیر بر تولید ملی و رشد اقتصادی است. در ایران فارغ از این حجم مطالعاتی، همگان می پندارند، برای تولید و رشد نیاز به «پول» است.

* هر جا خواسته ایم تولیدی راه بیافتد و اشتغالی حاصل شود به دنبال ایجاد «اعتبار» و «پول» بوده ایم.

در حقیقت این یک اشتباه فراگیر است که اصولا مفهوم «پول» با «سرمایه مالی» خلط مي شود. سرمایه در ذات خود مولد است، اما پول ضرورتا قادر به ایجاد سرمایه برای تولید نیست. اگر بخواهیم ساده تر به این مساله فکر کنیم کافی است خواننده یک بار از خود بپرسد «چرا اگر پول، سرمایه موردنیاز برای تولید و رشد است، بانک های مرکزی جهان چون کارخانه پول سازی عمل نمي کنند تا مدام سرمایه تولید کنند و باعث رشد شوند؟»

پاسخ معلوم است: پول سرمایه نیست که مولد باشد. با این وجود تاریخ اقتصادی ایران به خاطر همان درد نفتی بودن همیشه انگاشته است که برای رشد نیاز به پول است و نفت باید فروخت و پول حاصل باید کرد و نظاره گر رشد نشست. پروسه ای که همه دولت های تاریخ معاصر بدون استثنا به دنبال آن بوده اند. اگر امروز شاهد رشد نقدینگی هستیم که حتی از بیان آن در مجامع علمی و مراکز بین المللی عرق شرم بر پیشانیمان جاری مي شود، همه به خاطر آن است که همه در این دیار فکر مي کنند «تولید ملی» تابع «پول» است. با اطمینان مي توان گفت که اعتبارات بانکی فارغ از مکانیسم بازار نه سرمایه ای براي ایجاد رشد و اشتغال که پولی است برای ایجاد تورم.

امروز اکثریت اقتصاددانان به این باور رسیده اند که پول «خنثی» است و تاثیری بر رشد اقتصادی ندارد. آنها نیز که به غیرخنثی بودن آن تاکید دارند مي دانند که اثر آن بر تورم بیش از رشد اقتصادی است. راه رشد و توسعه هر چه باشد با سیاست های پولی انبساطی هرگز تامین نمي شود و سرانجامش به جز تورم نیست.

دولت محترم اگرچه نه با گوشزد متخصصان که با دیدن واقعیت بالاخره به این نکته دست یافت که دیگر نباید به تقاضاهای پولی پاسخ دهد، اما هنوز قدمی تا درک این منظور فاصله دارد که رشد و توسعه را در گرو رشد اعتبارات و پول نبیند.
بیشتر بخوانید
اگر اقتصاددانان توسعه حتی در کشورهای نفتی بر سرمایه گذاری خارجی برای ایجاد رشد تاکید مي کنند، به خاطر همین موضوع است که درآمد نفتی پیش از آنکه خصلت سرمایه ای در این اقتصادها از خود نشان دهد ماهیت پولی دارد و اگر امروز بسیاری در ایران معتقدند با این درآمد سرشار چه نیازی به سرمایه گذاری خارجی است، در حقیقت عدم فهم خویش را از ماهیت سرمایه نشان داده اند.

اینکه چگونه مي توان «پول» نفتی را به «سرمایه» تبدیل کرد، خود بحث جداگانه ای را مي طلبد که در خصوصی سازی صنایع نفتی نهفته است و اصولا با مشکلات بی شمار اجرایی شدن آن، بهتر است بحثی از آن نکنیم. اما نکته هنوز پابرجا است که نفت دولتی خصلت مولدی از خود در هیچ اقتصادی نشان نداده است.

رشد پولی باید متناسب با رشد اقتصادی صورت گیرد و دومی معلول اولی است و نه بالعکس. با درک این موضوع چه بسا یکی از عوامل موثر در تورم از بین رود و فرایند رشد از عناصر دیگری غیر از «پول» طلب شود و اقتصاد رونقی حقیقی گیرد.

تهیه شده در گروه تولید محتوی سپینود شرق
کلیه حقوق این وبسایت متعلق به موسسه سپینود شرق می باشد.