ریسک های پروژه بین کلیه طرف های ذی ربط در انجام معامله (با هدف توزیع ریسک ها بین شرکای قراردادی به نحوی که به بهترین وجه بتوانند آنها را داره نمایند) ، به طور منصفانه توزیع می شود. - جریان نقدی درآمدی ایجاد شده توسط شرکت پروژه ای باید برای پرداخت هزینه های عملیاتی کافی باشد و بدهی پروژه شامل بازپرداخت اصل و فرع مبالغ تامین شده را پوشش دهد. مابقی وجوه نیز تنها وقتی می تواند بین ضامن های پروژه تقسیم شود که دو موضوع اخیر محقق شده باشد.
این روش در برخی صنایع، جهت تامین وجوه سرمایه گذاری های خاص و معین، بسیار کارا است و نوعاً برای سرمایه گذاری های زیربنایی سرمایه بر (با فن آوری بادوام یا با ثبات و نرخ بازگشت پایدار قابل تبدیل به واحد های پولی رایج)، مورد استفاده قرار می گیرد.
به طور خلاصه و اجمالی،وجوه مشخص تامین مالی پروژه ای عبارت است از:
- ریسک های پروژه بین کلیه طرف های ذی ربط در انجام معامله (با هدف توزیع ریسک ها بین شرکای قراردادی به نحوی که به بهترین وجه بتوانند آنها را داره نمایند) ، به طور منصفانه توزیع می شود.
- جریان نقدی درآمدی ایجاد شده توسط شرکت پروژه ای باید برای پرداخت هزینه های عملیاتی کافی باشد و بدهی پروژه شامل بازپرداخت اصل و فرع مبالغ تامین شده را پوشش دهد. مابقی وجوه نیز تنها وقتی می تواند بین ضامن های پروژه تقسیم شود که دو موضوع اخیر محقق شده باشد.
- وثیقه (دارایی های پروژه) از سوی ضامن های پروژه به عنوان سند تضمین به وام دهندگان اعطا می شود.
- تامین منابع وجوه که دقیقاً برای پروژه تحصیل می گردد بدون این انتظار که ضامن دولتی یا شرکتی برای بدهی پروژه (حداقل نه به طور کامل) بیمه اتکایی نماید.
- روش تامین مالی پروژه ای عموماً برای پروژه های سرمایه بر که به طور نسبی دارای جریان های نقدی روشن و مخاطره ی بالاتر از حد معمول می باشند. مورد استفاده قرار می گیرد.
این روش در برخی صنایع، جهت تامین وجوه سرمایه گذاری های خاص و معین، بسیار کارا است و نوعاً برای سرمایه گذاری های زیربنایی سرمایه بر (با فن آوری بادوام یا با ثبات و نرخ بازگشت پایدار قابل تبدیل به واحد های پولی رایج)، مورد استفاده قرار می گیرد.
طرفین ذی ربط در تامین مالی پروژه ای
تامین مالی پروژه ای معمولاً طرف های زیر را در بر می گیرد:
- وام گیرنده یک شرکت پروژه ای تک منظوره است که از نظر مالی و قانونی مستقل از ضامن های پروژه است.
- وام دهندگان تنها حق مراجعه محدود (یا در برخی مواقع فاقد هرگونه حق مراجعه) به ضامن های پروژه را پس از اینکه پروژه تکمیل می شود، دارا هستند. در واقع ارتباط ضامن های پروژه در زمان های محدود (عموماً حین تاسیس شرکت پروژه ای تا زمان شروع به کار شرکت مزبور)، به میزان معین (تزریق سهم مشارکت مورد توافق، چنانچه بررسی های مالی – اقتصادی معینی رضایت بخش نباشد) و به طور کیفی (مدیریت کردن کارایی سیستم و حصول اطمینان نسبت به عملکرد سطوح معین اجرایی) پدیدار می شود.
این بدان معناست که مخاطرات یا ریسک های انجام معامله باید به روشی متفاوت با آنچه در مورد ریسک های شرکت های از پیش فعال شده به کار می رود، ارزیابی شود.
بستانکاران که در بخش مهمی از مخاطره یا ریسک فعالیت اقتصادی مورد نظر مشارکت می کنند و به عبارت دیگر، خطر انجام معامله توزیع می شود.
سایر طرف های مرتبط بعدی فرایند تامین مالی پروژه ای شامل اشخاص زیر می شود:
بیمه گران:اندازه و ظرفیت بسیاری از پروژه ها در خلق انواع تعهدات و دیون مختلف در برابر اشخاص حقیقی و حقوقی، سازمان دهی و ترتیب دادن پوشش های بیمه ای مناسب را اجتناب ناپذیر می سازد.
بنابراین، بیمه گران یا شرکت های بیمه نقش اساسی و مهمی را در پروژه های مختلف ایفا می کنند.
حامیان/ ضامن ها و وام دهندگان / تامین کنندگان منابع مالی پروژه باتوجه به احتمال وقوع خسارات متنوع، موضوع بیمه و بیمه گر را به طور جدی مورد بررسی قرار می دهند.
- مشاور مالی: ضامن پروژه به منظور حصول اطمینان از اینکه مستندسازی وام و ساختار مالی به درستی رعایت می گردد، می تواند یک بانک تجاری یا بازرگانی را جهت ارائه خدمات مشاوره ای مالی به کار گیرد.
این مشاور از جنبه نظری و علمی نسبت به اوضاع و شرایط کشور میزبان پروژه آشنا هست و قادر است در زمینه ی الزامات قانونی و ساختارهای معاملاتی حاکم در کشور مزبور مشاوره دهد.
یک مشاور مالی همچنین می تواند با در نظر گرفتن جدول جریان نقدی، موضوع ایجاد شرکت های واسطه، نظام مالیاتی حاکم، ملاحظات ارزی، مکان های مناسب برای پروژه و میزان سرمایه لازم مشاوره دهد و خصوصاً اینکه چگونه باید فرایند تامین مالی پروژه را سازمان دهی نمود، اظهار نظر نماید.
مشاور مالی می تواند در زمینه ی اخذ مجوز/ مجوزهای قانونی برای ساختار فاینانس، مباحث حسابداری مربوط، هزینه های مورد انتظار پروژه و جدول جریان نقدی مورد پیش بینی و بالاخره تهیه کردن گزارش یا یادداشت خلاصه اطلاعات پروژه نیز خدمات مشاوره ای مورد نیاز را عرضه کند.
سازمان دهنده: معمولاً بانکی است که سندیکا یا اتحادیه ( ی متشکل از وام و تسهیلات دهندگان)را تشکیل می دهد. این بانک را که مدیر گروه/ مدیر هدایت گر نیز می نامند، عموماً شرایط پیشنهادی تامین مالی یا برگه شرایط و اسناد مربوط به وثایق و بدهی را با طرف گیرنده وام و تسهیلات مذاکره می کند.
کارگزار تسهیلات، جزئیات اجرایی وام را از طرف اتحادیه یا سندیکای مورد نظر انجام می دهد و مسئولیتی در قبال تصمیمات وام یا تسهیلات دهندگان در ارتباط با موضوع مورد معامله ندارد زیرا این بانک عامل است که مسئولیت جنبه مکانیکی وام از قبیل دستورالعمل جذب ( یا دستورالعمل برداشت و مصرف وجوه طبق برنامه توافق شده در قرارداد)، بازپرداخت ها و مکاتبات طرفین در ارتباط با فاینانس نظیر اعلامیه ها و گزارش ها را بر عهده دارد.
کارگزار تسهیلات همچنین بر اجرای پروژه نظارت می نماید و (چنانچه ضرورت اقتضا کند، نسبت به ) اخذ آرای اعضای گروه در مواقع لازم اقدام می کند و تصمیمات اخذ شده را به گیرنده وام و تسهیلات ابلاغ خواهد کرد.
منبع:کتاب آموزش گام به گام فنون حرفه ای در تامین منابع مالی و سرمایه گذاری
نویسنده: مسعود زهدی- انتشارات هزاره سوم
