آکریلیک اسید در صنایع گوناگونی مانند صنعت پوشاک، تصفیه آب و نساجی کاربرد دارد. به طور سنتی، این ماده به‌عنوان ماده اولیه در تولید صنعتی استرهای آکریلیک مانند متیل آکریلات و اتیل آکریلات مورد استفاده قرار می‌گرفت که برای تهیه رزین‌های مبتنی بر حلال کاربرد داشتند.
معرفی محصول
آکریلیک اسید، که به آن اسید پروپنیک نیز گفته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی ارگانیک و ساده‌ترین اسید کربوکسیلیک غیر اشباع است. این ماده از یک گروه وینیل تشکیل شده که مستقیماً به انتهای گروه کربوکسیل متصل است.
آکریلیک اسید مایعی بی‌رنگ با بوی مشخص است که به راحتی در آب، الکل، اترها و کلروفرم حل می‌شود. این ترکیب خاصیت خورندگی شدیدی دارد و می‌تواند به فلزاتی مانند فولاد، مس، نقره و برنج آسیب برساند، اما با فولاد ضدزنگ سازگار است.
آکریلیک اسید یکی از مواد شیمیایی پرکاربرد در صنایع مختلف است که عمده‌ترین موارد استفاده آن عبارت‌اند از:
1) استرهای آکریلیک: استرهای آکریلیک که مشتقاتی از اسید آکریلیک هستند، به‌عنوان مواد اولیه در تولید رنگ، چسب، لاستیک‌های آکریلیک و الیاف آکریلیک به کار می‌روند.
2) پلیمرهای سوپر جاذب رطوبت: این پلیمرهای آب‌دوست کاربردهای متنوعی دارند، از جمله در محصولات بهداشتی، کشاورزی، تولید بتن و سایر صنایع مشابه.
3) پلی اکریلیت‌ها: پلی اسید آکریلیک که با نام تجاری کربومر شناخته می‌شود، یک پلیمر مصنوعی با وزن مولکولی بالا است. این ماده معمولاً در تهیه ژل برای محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود.
4) کاربردهای متفرقه: آکریلیک اسید به دلیل بی‌رنگ بودن و بوی اسیدی‌اش، در تولید پلاستیک، فرمولاسیون رنگ‌ها و محصولات مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آکریلیک اسید همچنین در صنایع گوناگونی مانند صنعت پوشاک، تصفیه آب و نساجی کاربرد دارد. به طور سنتی، این ماده به‌عنوان ماده اولیه در تولید صنعتی استرهای آکریلیک مانند متیل آکریلات و اتیل آکریلات مورد استفاده قرار می‌گرفت که برای تهیه رزین‌های مبتنی بر حلال کاربرد داشتند.
اما به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی، تولید بسیاری از این مواد متوقف شده و در سال‌های اخیر آکریلیک‌های مبتنی بر آب توسعه یافته‌اند. این محصولات سازگار با محیط زیست در طیف وسیعی از مصارف مانند پوشش‌های خانگی، نقاشی، تولید کاغذ و چسب مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مطالعات بازاردر طرح توجیهی آکریلیک اسید
بخش اول که در طرح توجیهی آکریلیک‌اسید بررسی می‌شود، مطالعات بازار است.
با توجه به اطلاعات وزارت صنعت معدن و تجارت و کتابچه پتروشیمی، واحد فعالی برای تولید آکریلیک اسید در کشور وجود ندارد.
با استفاده از کد تعرفه‌ی موجود برای آکلریلیک اسید آمار واردات و صادرات این محصول را در 2 سال 1400 و 1399 را بررسی کرده‌ایم.
در سال‌های اخیر واردات آکریلیک اسید ناچیز بوده است به‌طوری‌که در سال 1400 میزان واردات این محصول حدود 1.7 هزار تن بوده است. عمده آکریلیک اسید موردنیاز کشور از کره جنوبی و چین تأمین می‌شود.
باتوجه به عدم تولید این محصول در داخل کشور به نظر می‌رسد میزان صادراتی که در سال 1399 به مقدار 200 کیلوگرم انجام شده از محل مازاد واردات صورت گرفته است. تمام مقدار فوق به کشور قزاقستان صادر شده است.
مطالعات فنی طرح توجیهی آکلیریک اسید
مطالعات فنی در طرح توجیهی آکریلیک اسید
برای تولید آکریلیک اسید از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که هرکدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند:
1) فرآیند Reppe: در این روش، آکریلیک اسید از کربونیلاسیون کاتالیستی استیلن با استفاده از کربونیل نیکل و آب تولید می‌شود. با این حال، به دلیل تبدیل پایین و هزینه بالای مواد اولیه، این فرآیند در مقایسه با روش اکسیداسیون پروپیلن گران‌تر است.
2) فرآیند بتا پروپیولاکتون: در این روش، آکریلیک اسید طی چند مرحله و با استفاده از مواد اولیه‌ای مانند استون یا استیک اسید تولید می‌شود. در این فرآیند، بتا پروپیولاکتون به‌عنوان واسطه عمل می‌کند.
3) فرآیند اکریلونیتریل: در این روش، اکریلیک اسید از هیدرولیز اکریلونیتریل در فاز بخار و در حضور یک اسید تولید می‌شود. فرآیندهایی مانند هیدرولیز اکریلونیتریل و Reppe به دلیل هزینه‌های بالای تولید کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
4) فرآیند اکسیداسیون پروپیلن: یکی از روش‌های مرسوم و اقتصادی برای تولید آکریلیک اسید، اکسیداسیون کاتالیستی پروپیلن در فاز گاز است. در این مسیر، آکرولئین به‌عنوان واسطه نقش مهمی در تولید ایفا می‌کند.
هر یک از این فرآیندها بسته به دسترسی به مواد اولیه، هزینه‌ها و بازدهی، در صنایع مختلف به کار گرفته می‌شوند.
شرکت‌هاي معتبر ارائه دهنده دانش فني توليد اسيد اکريليک عبارتند از:
Nippon Shokubai ژاپن
BASF آلمان
Mitsubishi chemical corporation ژاپن
Dow شرکت بين المللي
LG Chemical کره جنوبي
Somiteco , Estonia روسيه
مطالعات مالی در طرح توجیهی آکریلیک اسید
ظرفیت اسمی واحد موردنظر بر اساس تقاضای بازار و توجیه پذیری طرح، 25 هزار تن در نظر گرفته شده است.
حجم کل سرمایه‌گذاری این طرح بین 60 – 50 میلیون یورو می‌باشد.
IRR این طرح عددی بین 40-45 درصد می‌باشد که توجیه پذیری بالایی دارد.
تهیه شده در گروه مطالعات سپینود شرق
