اقتصاد منطقه مترصد بازار ایران

با گذشت یک هفته از اعلام توافق هسته‌ای ایران با 6 قدرت بزرگ جهان فعالان اقتصادی در اقصی نقاط دنیا پتانسیل‌های موجود در بازار ایران و تدوین استراتژی مناسب برای ورود به این بازار را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

باشگاه اقتصاددانان: با گذشت یک هفته از اعلام توافق هسته‌ای ایران با 6 قدرت بزرگ جهان فعالان اقتصادی در اقصی نقاط دنیا پتانسیل‌های موجود در بازار ایران و تدوین استراتژی مناسب برای ورود به این بازار را در دستور کار خود قرار داده‌اند. براساس گزارش‌های منتشر شده به نظر می‌رسد کشور‌های منطقه بیش از سایر کشورها در حال رصد تحولات ایران هستند. در این گزارش مهم‌ترین واکنش فعالان اقتصادی به توافق هسته‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد.

 پیش‌بینی واردات 200 میلیارد دلاری

دو تحلیلگر موسسه تحقیقاتی «بوفا مریل لینچ گلوبال»، تورکر حمزه اغلو و جین میشائیل سالیبا پیش‌بینی می‌کنند که«توافق هسته‌ای و به دنبال آن حذف تدریجی تحریم‌ها، می‌تواند تقاضای واردات ایران را که در حال حاضر 80 میلیارد دلار است در سال 2020 به سالانه 200 میلیارد دلار برساند و دو کشور امارات و‌ترکیه می‌توانند از افزایش احتمالی حجم مبادلات تجاری ایران بهره ببرند.»

 در ادامه این دو تحلیلگر ضمن اشاره به اینکه توافق هسته‌ای ایران از طریق مبادلات تجاری آزادتر می‌تواند از ناحیه جنوب قفقاز مورد حمایت قرار گیرد، تاکید کردند اما این توافق می‌تواند تاثیرات منفی بر اقتصاد روسیه از طریق کاهش قیمت نفت یا رقابت بر سر تامین گاز اروپا بگذارد. این فعالان اقتصادی معتقدند تداوم فعالیت‌های اقتصادی نیازمند اصلاحات کلان در اقتصاد ایران خواهد بود. در این گزارش همچنین گاربیس ایرادیان، تحلیلگر ارشد موسسه اینترنشنال فاینانس می‌گوید: در ناحیه غرب آسیا،کشورهای لبنان و امارات از بهبود اقتصادی ایران سود خواهند برد. با توجه به مهارت‌های مالی لبنان و همکاری‌های منطقه‌ای، این کشور می‌تواند نقش مهمی در تامین مالی آتی و برقراری ارتباط در جهت سرمایه‌گذاری مورد نیاز توسط اقتصاد ایران داشته باشد،همچنین شرکت‌های خارجی بیشتری می‌توانند در دبی برای تجارت با ایران جذب شوند.

 این تحلیلگر بر این باور است که بهبود تولید و صادرات نفت ایران بر قیمت نفت تاثیر خواهد داشت. قیمت آتی نفت به دنبال توافق هسته‌ای حدود 5 دلار ارزان‌تر از چند هفته گذشته شد. از سوی دیگر به گفته تحلیلگران موسسه بوفا مریل لینچ، بازگشت بیش از 7/ 0 میلیون بشکه نفت ایران طی 12 ماه می‌تواند روندی کاهشی بر قیمت نفت داشته باشد و آن را 5 تا 10 دلار کاهش دهد.

 از سوی دیگر دراین گزارش آمده ایران با تولید ناخالص داخلی 485 میلیارد دلاری، هجدهمین اقتصاد بزرگ دنیا محسوب می‌شود و دومین کشور بزرگ به لحاظ تولید ناخالص داخلی پس از عربستان است با این شرایط لغو تدریجی تحریم‌های ایران، می‌تواند به بهبود سریع تقاضا برای واردات در این کشور کمک کند به خصوص اگر میزان صادرات نفت به سطح پیش از سال 2012 بازگردد.

 

فرصت سرمایه‌گذاری برای لبنان

همچنین بخش عربی رویترز گزارش می‌دهد که توافق تاریخی بین ایران و 6 قدرت جهانی به ایران این اجازه را می‌دهد تا اقتصاد خود را توسعه داده و سرمایه‌گذاری خارجی را جذب کند و لبنان احتمالا یکی از کشورهایی خواهد بود که از این فرصت استفاده خواهد کرد.

 قاضی وزنی اقتصاددان لبنانی درخصوص بازار ایران می‌گوید: کشورهای غربی و ملت‌های آسیا به دنبال تجارت‌های میلیاردی هستند و بازار ایران فرصت‌های سرمایه‌گذاری بسیاری دارد؛ ایران یکی از قدرت‌های اقتصادی با 77 میلیون جمعیت و 370 میلیون دلار اقتصاد و همچنین دومین کشور بزرگ جهان با ذخایر گاز طبیعی و چهارمین کشور بزرگ تولیدکننده نفت در جهان محسوب می‌شود.

 این گزارش به فادی جی‌میل رئیس اتحادیه صنایع لبنان نیز اشاره می‌کند که می‌گوید: اگر بازار ایران از تحریم‌های اقتصادی رها شود، مردم ایران قدرت خرید بالاتری خواهند داشت. در گذشته طرح ایران برای پالایشگاه‌های نفت در لبنان رد شد، این در حالی است که هم‌اکنون کارشناسان ایرانی اجرای آن را بسیار پرسود می‌دانند.

 این اقتصاددان در ادامه تاکید می‌کند: در صورتی که دولت لبنان بداند که با تجار ایرانی چگونه می‌تواند به توافق برسد، در طولانی مدت اقتصاد لبنان از این مبادلات تجاری منتفع خواهد شد، به‌ویژه در مواردی که ایرانی‌ها تخصص‌های خاصی دارند چرا که لبنان نیاز به برق دارد و سرمایه‌گذاری‌ در بخش‌های دیگر نیز برای اقتصاد لبنان حیاتی است.

 وی در ادامه افزود: امروزه همه شرکت‌های جهان به سمت ایران برمی‌گردند. کسب و کار‌های مورد نیاز لبنان هم‌اکنون در بخش‌های سنتی ایران وجود دارد که با رفع تحریم‌های ایران، تجارت‌ بین دو کشور احتمالا در آینده بیشتر خواهد شد.

 نسیب قوبریل، رئیس اقتصاددانان گروه بیبلوس بانک نیز پیش‌بینی می‌کند: مبادلات تجاری فرصتی را برای شرکت‌های لبنانی برای حضور در این بازار فراهم می‌کند. هرچند سود آنی و فوری برای اقتصاد لبنان نخواهد داشت، اما تاثیرات مثبتی برای اقتصاد لبنان خواهد داشت، این اقتصاددان بر این باور است که بعد از تحریم‌ها بانک مرکزی چراغ سبز نشان می‌دهد و بانک‌های لبنان برای برقراری روابط با همتای ایرانی تلاش خواهند کرد.

قوبریل در ادامه می‌گوید: شرکت‌های تجاری لبنانی عجله‌ای برای ورود به بازار ایران در ابتدای این مرحله ندارند، اما حفظ روابط بین بانک‌های دو کشور منجر به بهبود روابط تجاری خواهد شد زیرا بانک‌ها می‌توانند حمایت‌های صادراتی را تضمین کنند.همچنین، شرکت‌های لبنانی باید بررسی کنند که آیا بازاری برای تولیدات و خدمات‌دهی‌ آنها در ایران وجود دارد تا بانک‌ها آنها را حمایت کنند.

 برآورد قاضی وزنی از تجارت کنونی بین ایران و لبنان نشان دهنده آن است که این میزان فراتر از 100 میلیون دلار نیست، اما پیش‌بینی می‌کند با اعمال سیاست درست حجم تجارت دو کشور افزایش پیدا کند و صادرات به ایران نیز افزایش یابد. همچنین لبنان می‌تواند در زمینه‌ تکنولوژی‌های خاصی از ایران منتفع شود.

 با وجود پیش‌بینی‌های متفاوت در اینکه چگونه اقتصاد لبنان از توافق هسته‌ای ایران منتفع می‌شود، ایده کلی آن است که توافق ایران با 6 قدرت جهانی، امنیت اقتصادی و سیاسی بیشتری را برای منطقه به ارمغان می‌آورد و این درست همان چیزی است که به اقتصاد لبنان امکان رشد بیشتری را خواهد داد.

 

همکاری روسیه در بخش انرژی

همچنین بیزینس اینسایدر در گزارش خود روسیه را یکی از تاثیرگذار‌ترین کشورها در مذاکرات ایران با گروه 1+5 می‌داند که به دلیل اعمال تحریم‌های اروپا علیه اقتصاد این کشور، با مشکلات اقتصادی جدی روبه‌رو شده است به‌گونه‌ای که مبادلات اقتصادی روسیه با غرب که از اصلی‌ترین شرکای این کشور در زمان پیش از تحریم‌ها بوده‌اند، به شدت کاهش یافته است.

 حال با این توافق راه ورود روسیه به بازار ایران و رشد مبادلات تجاری دو طرف که تا پیش از این به دلیل درگیر بودن شرکت‌های روس با تحریم‌های علیه ایران محدود شده بود، باز می‌شود. از منظر روس‌ها، بخش‌های قابل توجهی از ایران شرایط مناسبی برای سرمایه‌گذاری خواهند داشت و شرکت‌های روس می‌توانند با سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها منافع خوبی به‌دست آورند.

 شرکت‌های راه‌آهن روسیه و لوک اویل این کشور در حال حاضر از جمله شرکت‌هایی هستند که خود را برای ورود به ایران آماده می‌کنند.رئیس شرکت لوک اویل، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی این کشور پیش‌تر از تمایل این شرکت نفتی برای بازگشت به ایران پس از لغو تحریم‌ها خبر داده بود.

 شرکت دولتی روس اتم روسیه نیز قصد دارد نیروگاه‌های هسته‌ای بیشتری را در ایران با توجه به سابقه همکاری در نیروگاه بوشهر، راه‌اندازی کند.سرگی سرکیچو، صاحب‌نظر امور خاورمیانه در یکی از دانشگاه‌های دولتی روسیه معتقد است این کشور با توجه به سابقه و تجربه خود در بخش انرژی در حوزه بین‌المللی، بیشتر در بخش انرژی ایران تمرکز خواهد کرد.

  ترکیه در جست‌وجوی معادن ایران

آذر نیوز نیز در گزارشی نوشت که پس از لغو تحریم‌های ایران، سایر کشورها از جمله‌ترکیه علاقه خود را به سرمایه‌گذاری نشان داده‌اند. هر چند باید به این نکته اشاره کرد که وجود تحریم‌ها از گسترش روابط اقتصادی ایران و‌ ترکیه در این سال‌ها ممانعت نکرده است به گونه‌ای که به گفته وزیر اقتصاد‌ ترکیه بیش از 100 شرکت‌ترکیه‌ای در زمان وضع تحریم‌ها در این کشور فعالیت می‌کردند که در این میان 38 شرکت در منطقه آزاد اقتصادی ارس در حال فعالیت بوده‌اند. اما بدون شک لغو تحریم‌ها شرکت‌های‌ ترکیه‌ای را‌ ترغیب خواهد تا روانه بازار ایران شوند. در گام نخست، شرکت‌های‌ ترکیه‌ای در صنایع معدن ایران سرمایه‌گذاری خواهند کرد، چرا که‌ترکیه در این زمینه تجربه فراوانی دارد و ایران هم منابع غنی معدنی دارد. بدون شک بخش دیگری که سرمایه‌گذاران‌ ترکیه‌ای را‌ ترغیب به سرمایه‌گذاری می‌کند، بخش توریسم و گردشگری است.‌ ترکیه یکی از پیشرفته‌ترین بخش‌های توریسم و گردشگری را در دنیا دارد و ایران نیز که کشوری غنی به لحاظ تاریخ است می‌تواند مقصد سرمایه‌گذاران این بخش باشد. شهر‌هایی مثل اصفهان، تبریز و شیراز ظرفیت بالقوه‌ای برای جذب گردشگر دارند. علاوه بر این، سواحل دریای خزر بسیاری از سرمایه‌گذاران‌ ترکیه‌ای را برای توسعه این صنعت به خود جذب می‌کند.سومین حوزه، بخش ساختمانی است که به اعتقاد سرمایه‌گذاران‌ ترکیه‌ای، ایران در این بخش ظرفیت‌های خالی بسیاری دارد.

 در گزارشی دیگر از ‌ترکیه، پایگاه خبری المانیتور ضمن اشاره به این نکته که پس از حصول توافق هسته‌ای ایران، ‌ترکیه اولین کشوری خواهد بود که از این توافق منتفع خواهد شد، افزود که هم دولت و هم تجار‌ ترکیه‌ای هنوز خود را برای این توافق تاریخی آماده نکرده‌اند.

 شرکت‌های ‌ترکیه‌ای امید به همکاری با ایران در بخش‌های فولاد، آهن، بانکداری، خودرو، توریسم، گردشگری و حمل و نقل دارند. مهمت بویوککسی، رئیس شورای صادرات‌ ترکیه درخصوص حجم مبادلات ایران و ‌ترکیه می‌گوید: تا آخر سال میلادی جاری ارزش مبادلات تجاری با ایران به 16 میلیارد دلار خواهد رسید و پیش‌بینی می‌کنم این میزان در انتهای سال 2016، به 35 میلیارد دلار برسد. این در حالی است که این میزان در سال 2014 معادل 7/ 13 میلیارد دلار بوده است.

 سفر لونت، سردبیر روزنامه اقتصادی حریت نیز به المانیتور گفته است، بدون کاهش تنش‌های سیاسی،‌ ترکیه در مقایسه با کشور‌های اروپایی در زمینه سرمایه‌گذاری مستقیم در ایران با مشکلاتی روبه‌رو خواهد بود. وی در ادامه افزود: با وجود آنکه ‌ترکیه، 90 درصد گاز طبیعی ایران را خریداری می‌کند اما روابط تجاری و سیاسی این کشور خوب نیست. شرکت‌ ترکیه‌ای «تی‌ای‌وی» که در ساخت فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) مشارکت داشت و 12 سال در این فرودگاه به خوبی کار می‌کرد مجبور شد پس از تحریم‌ها تهران را‌ترک کند. از طرف دیگر ایران مانع از پیوستن شرکت خدمات تلفن همراه‌ترکسل به پروژه ایرانسل شد.

 رضا کامي، دبيرکل شوراي مشترک بازرگاني ايران و‌ترکيه نیز در این خصوص گفت: شرکت‌های اروپایی از کشور‌های آلمان، بریتانیا و فرانسه در صف رقابت برای دستیابی به بازار‌های ایران هستند و افزود: این شرکت‌ها نمایندگان خود را ماه‌ها قبل به ایران فرستاده‌اند اما‌ترکیه باید از خواب بیدار شود و سریع‌تر حرکت کند.

 یوگور گورسس، نویسنده اقتصادی‌ترکیه نیز در این خصوص به المانیتور گفته است: تجار ایرانی به فکر تجارت با ‌ترکیه نیستند، چرا که ایرانیان‌ترجیح می‌دهند با شرکت‌های روسی، چینی و به‌خصوص آلمانی تجارت کنند. به‌علاوه زمینه رقابت برای شرکت‌های غربی بیشتر فراهم است.

 

منبع روزنامه دنیای اقتصاد