مراحل مهم پیش از تصمیم گیری برای سرمایه گذاری(بخش اول)

دوره پیش از سرمایه گذاری از مراحل مختلف تشکیل می شود که عبارت است از: شناسایی امکانات سرمایه گذاری، انتخاب و تشریح اولیه پروژه (بررسی های پیش از مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی مقدماتی ) تدوین پروژه (مطالعه امکان سنجی- طرح توجیهی) ارزیابی نهایی و اتخاذ تصمیم برای سرمایه گذاری (مطالعات کمکی و عملی) که جزئی از مرحله تدوین پروژه است.

دوره پیش از سرمایه گذاری از مراحل مختلف تشکیل می شود که عبارت است از: شناسایی امکانات سرمایه گذاری، انتخاب و تشریح اولیه پروژه (بررسی های پیش از مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی مقدماتی ) تدوین پروژه (مطالعه امکان سنجی- طرح توجیهی) ارزیابی نهایی و اتخاذ تصمیم برای سرمایه گذاری (مطالعات کمکی و عملی) که جزئی از مرحله تدوین پروژه است. این مطالعات معمولاً به طور جداگانه انجام می گیرد و علت این است که موسساتی که انجام مطالعات امکان سنجی-طرح توجیهی را تقبل می کنند، باید دارای نیروی انسانی مجرب و متخصص فنی با صلاحیت باشند. آگاهی به مراحل فوق به سرمایه گذار در روند تصمیم گیری یاری رسانده و مبنای اتخاذ تصمیم و اجرای پروژه را مهیا می سازد.

1- مطالعه شناسایی امکانات

شناسایی امکانات صنعتی که بتواند به طرح های سرمایه گذاری بدل شود برای کشورهای در حال توسعه، به خصوص آن دسته ای که در مراحل اولیه رشد صنعتی هستند مشکل بزرگی است، با افزایش رشد صنعتی شناسایی اینگونه امکانات توسط بخش تجاری، اعم از خصوصی و دولتی انجام می گیرد.

در کشورهایی که برنامه ریزی صنعتی منظم وجود دارد، عمل شناسایی اولیه پروژه به راحتی انجام پذیر است زیرا مکانیزم برنامه ریزی در این کشورها خود شاخص های دقیق اقتصادی را همراه با اولویت های هر بخش عرضه می کند. در کشورهایی که در آنها مکانیزم بازار به شکل آزادتری عمل می کند، معمولاًوزارتخانه های مسئول به طور مستمر فهرستی از امکانات بالقوه سرمایه گذاری تهیه و منتشر می کنند. در مطالعه شناسایی امکانات باید فرصت های سرمایه گذاری در رابطه با پروژه مشخص شود و در صورت لزوم با انجام تحلیل های زیر بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

الف) منابع طبیعی که دارای ظرفیت بهره برداری است مانند "الوار" برای کارخانه هایی که در صنعت چوب فعالیت می کنند.

ب ) الگوی کشاورزی موجود که در واقع اساس و پایه صنایع کشاورزی است.

ج) میزان تقاضای آتی برای برخی کالاهای مصرفی که در نتیجه افزایش جمعیت و یا ازدیاد قدرت خرید مردم، برای آنها امکان رشد بالقوه وجود دارد.

د) واردات به منظور شناسایی و یا میزان تقاضا برای کالاهای جدید و امکانات جایگزینی آنها.

ه) بخش های موفق تولید: در سایر کشورهایی که از نظر توسعه، میزان سرمایه، نیروی کار، منابع طبیعی در زمینه اقتصادی با کشوری که پروژه در آن تحت بررسی است در یک سطح قرار دارند.

و) پیوند و ارتباط متقابل با سایر صنایع اعم از داخلی و بین المللی

ز) امکان گسترش خطوط تولید موجود از طریق ادغام و تکمیل مراحل قبل یا بعد خطوط تولیدی، مثل تاسیس و راه اندازی صنعت پتروشیمی در کنار پالایشگاه نفت و یا کارخانه نورد در کنار کارخانه الومینیوم یا ذوب آهن.

ح) امکان گسترش ظرفیت موجود صنعتی به منظور دست یابی به صرفه جویی های اقتصادی.

ط) امکان ایجاد تنوع، مثلاً راه اندازی صنایع شیمیایی در کنار مجتمع پتروشیمی

ی) جو عمومی سرمایه گذاری

ک) سیاست های صنعتی

ل) هزینه تولید و قابلیت دسترسی به عوامل تولید

م) امکان صادرات

"مطالعه شناسایی امکانات" اغلب دارای ماهیت پیش بینی است و بیشتر مبتنی بر مجموعه ای از برآوردها است تا تحلیلی دقیق و تفصیلی در این مرحله ارقام هزینه را معمولاً به جای مظنه های اخذ شده از تولید کنندگان تجهیزات و نظایر آنها، از پروژه های مشابه موجود استخراج می کنند.

1-1-بررسی امکانات کلی

این گونه بررسی ها در برخی از کشورهای در حال توسعه به وسیله موسسات دولتی و با هدف مشخص کردن پیشنهادات خاص سرمایه گذاری انجام می گیرد و می توان آنها را به دو گروه تقسیم کرد:

الف) بررسی های منطقه ای که امکانات سرمایه گذاری را در یک منطقه خاص اعم از یک استان یا یک ناحیه عقب افتاده، و یا به طور مثال زمین های پست یک بندرگاه مورد مطالعه و شناسایی قرار می دهد.

ب) بررسی مبتنی بر منابع که امکانات سرمایه گذاری را باتوجه به بهره برداری از منابع طبیعی، کشاورزی و یا صنعتی مشخص می کند مانند صنایع چوب، پتروشیمی یا صنایع ذوب فلز.

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به مطلب بازار سرمایه در اولویت توسعه مراجعه فرمایید.

2-شناسایی امکانات یک پروژه مشخص

در این زمینه لازم است فهرستی از سرمایه گذاری های مختلف بین سرمایه گذاران بالقوه توزیع شود، اگرچه در کشورهای در حال توسعه این گونه مطالعات توسط یک سازمان دولتی انجام می شود ولی در واقع در اغلب موارد این سرمایه گذاران خصوصی و یا مدیران هستند که وظیفه انجام بررسی و اجرای سرمایه گذاری ها را به عهده می گیرند. شناسایی امکانات یک طرح مشخص را که متداول تر از بررسی امکانات کلی است می توان به صورت تبدیل انگاره اجرای پروژه به پیشنهاد گسترده سرمایه گذاری، در آن توصیف کرد. از آنجایی که هدف از انجام و ارائه این بررسی ها تشویق سرمایه گذاری است. لذا این بررسی ها باید حاوی اطلاعات اساسی مشخصی باشد و تنها ارائه یک فهرست از محصولاتی که به طور بالقوه می تواند در داخل تولید شود، کافی نیست.

این فهرست ها معمولاً از شاخص های کلی اقتصادی از جمله فهرست واردات قبلی، تقاضای روز افزون کالاهای مصرفی و یا یکی از گزارش های بررسی امکانات در مورد منطقه، بخش و یا منابع استخراج می شود. از آن جا که فهرست های تهیه شده می تواند به عنوان نقطه شروع مورد استفاده قرار گیرد. لذا لازم است از مجموعه تولیداتی که منتخب است در آن ذکری شده باشد و نیز اطلاعات و ارقام مربوط به هرتولید در فهرست به شکلی جمع اوری گردد که سرمایه گذار بالقوه اعم از خارجی یا داخلی بتواند این امر را مورد بررسی قرار دهد که آیا امکانات موجود به اندازه کافی دارای جاذبه هست تا وی پروژه را آغاز کند یا نه. به این ترتیب شرح مختصری که درباره سرمایه گذاری تهیه می شود، برای تشویق سرمایه گذاران بالقوه کافی است.

تهیه و جمع آوری اطلاعات در مرحله بررسی امکانات پروژه نباید متضمن هزینه های گزاف باشد، زیرا هدف اصلی این بررسی تنها شناسایی جنبه های اصلی سرمایه گذاری در یک صنعت پیشنهادی است، همراه با تعیین سریع و کم هزینه حقایق برجسته یک سرمایه گذاری احتمالی. هنگامی که بررسی امکانات اجرای یک پروژه به منظور ایجاد علاقه در سرمایه گذاران انجام می گیرد، بررسی "پیش مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی اولیه" نیز باید در پی تقاضا از جانب سرمایه گذار صورت پذیرد.