گزارشی از وضعیت بازار و سرمایه‌گذاری در آژانس‌های طراحی و تبلیغات

وقتی صحبت از تبلیغات می‌شود نخستین چیزی که در ذهن هر کسی می‌آید چیست؟! پاسخ به این سوال شاید به اندازه تمام انسان‌های روی کره خاکی متفاوت باشد. چرا که هر فردی یک برند یا تصویر را به دلیلی در ذهنش حک کرده که شاید برنده این بازی صاحب آن برند یا نام تجاری باشد چرا که صاحب برند با تبلیغی موثر توانسته ملکه ذهن مخاطب شود

 
دست های خالی تولیدکنندگان برای تبلیغات تجاری

 
وقتی صحبت از تبلیغات می شود نخستین چیزی که در ذهن هر کسی می آید چیست؟! پاسخ به این سوال شاید به اندازه تمام انسان های روی کره خاکی متفاوت باشد. چرا که هر فردی یک برند یا تصویر را به دلیلی در ذهنش حک کرده که شاید برنده این بازی صاحب آن برند یا نام تجاری باشد چرا که صاحب برند با تبلیغی موثر توانسته ملکه ذهن مخاطب شود. یک ضرب المثل عامیانه هست که می گوید اگر قصد دارید پنج تومان در کاری سرمایه گذاری کنید چهارتومان آن را صرف تبلیغ و یک تومان باقی مانده را صرف تولید کنید! میزان اثرگذاری تبلیغ در فروش محصول یا ارائه خدمت را می توان در همین جمله خلاصه کرد.

البته ما در صفحات دیگر روزنامه در خصوص بحث های تبلیغات و بازاریابی به تفصیل به موضوعات بسیاری می پردازیم و در گزارش امروز بنا نداریم از مزایای تبلیغ و تاثیرگذاری آن در دنیای مدرن بگوییم، بلکه هدف از ارائه این گزارش بررسی شرایط و بازار کار متولیان تبلیغات یا همان شرکت های طراحی و تبلیغات است. به گونه ای که ببینیم فعالیت در بازار تبلیغاتچیان چگونه بررسی می شود و آیا با وضعیت بازارها و شرایط اقتصادی کنونی تولیدکنندگان، این کسب و کار می تواند کسب و کاری درآمد زا و سودآور باشد یا خیر؟

دنیای تودرتوی تبلیغات

در دنیای امروز که هر سمتی سرتان را بچرخانید ردپایی از تبلیغات را می بینید ورود به بازار تبلیغات اصولی و تاثیرگذار، کار مشکل و حرفه ای به نظر می رسد، در واقع به سرانجام رساندن یک تبلیغ خوب با استفاده از مجرای مناسب به آن، کار هر کسی نیست و همین جاست که نقش تبلیغاتچیان نمایان می شود و در بین صدها یا شاید هزاران آژانس تبلیغاتی تنها تعداد کمی از آنها به صورت حرفه ای فعالیت می کنند اما در مجموع صاحبان شرکت های طراحی و تبلیغات مسئولیت بزرگی را به عهده دارند، بررسی بازار و مخاطب شناسی، داشتن یک تیم حرفه ای برای طراحی، شناخت رسانه ها و در دست داشتن آنها همگی به عهده آژانسی است که تولیدکنندگان خود را به آنها می سپارند.

مجراهای درآمدزایی شرکت های طراحی و تبلیغات

شرکت های تبلیغاتی از سه مجرای اصلی درآمد خود را تامین می کنند که مختصرا می توان از آنها یاد کرد.  مشاوره تبلیغاتی و ارائه راهکار برای انجام روش های تبلیغی، نخستین بخش از خدمات شرکت های تبلیغاتی به شمار می آید که می تواند با ارائه نظرات کارشناسی و اثربخش به خوبی برای صاحبان شرکت درآمدزا باشد. مخاطب شناسی، نیازسنجی بازار و ارائه راهکار و روش برای تبلیغ تاثیر گذار توسط آژانس به تولیدکننده داده شده و بابت آن حق مشاوره دریافت می شود. بخش دوم خدماتی که این آژانس ها ارائه می دهند، در خصوص طراحی طرح، لوگو یا تیزر و آگهی های تبلیغاتی است که یکی از اصلی ترین مجراها برای کسب درآمد این شرکت ها به حساب می آید. در واقع مسئله ای که در دنیای امروز بسیار مورد توجه صاحبان کالا و خدمات است همین بحث طراحی خلاقانه لوگو و طرح است که روز به روز هم به اهمیت و تاثیرگذاری آن پی می برند و حاضرند هزینه بیشتری برای آن پرداخت کنند. به گونه ای که حتی در سطح دنیا برخی شرکت های طراحی جزو گران ترین و درآمدزا ترین کسب و کارها به شمار می آیند. شرکت های طراحی بعضا به صورت مستقل از آژانس ها فعالیت می کنند.

بخش سوم خدماتی که این شرکت ها ارائه می دهند اجاره دادن رسانه به تولیدکنندگان است، این رسانه ها که شامل رسانه های محیطی، رسانه های مکتوب و رسانه های تصویری هستند توسط آژانس از زیباسازی، نشریات و صداوسیما اجاره می شوند و سپس در اختیار صاحبان برند قرار می گیرند.

سرمایه های اصلی انسانی اند

الهام نورس، مدیر شرکت تبلیغات سیما شهر که در حوزه تبلیغات محیطی سال های زیادی است که در سطح تهران فعالیت می کند، در خصوص تاثیر تبلیغات محیطی به «فرصت امروز» می گوید: به نظر من بازار امروز تبلیغات در تهران اشباع شده و اگر سرمایه گذار جدید حرف تازه ای برای گفتن نداشته باشد و بخواهد دنباله رو سایر آژانس های تبلیغاتی دیگر باشد نمی تواند سرمایه گذاری مطمئن و درآمد زایی انجام دهد. وی معتقد است تاثیر تبلیغات محیطی به مراتب از سایر روش های تبلیغاتی بیشتر است.

همچنین نورس در خصوص بحث سرمایه گذاری در راه اندازی یک آژانس تبلیغات محیطی می گوید: راه اندازی چنین شرکتی بیشتر از اینکه به سرمایه مالی نیاز داشته باشد، به نیروی انسانی کارشناس و خدمات مناسب به مشتریان نیاز دارد. یعنی شما برای راه اندازی یک شرکت تبلیغاتی تنها به یک مجوز از وزارت ارشاد و یک دفتر کار 50 متری نیاز دارید. اما هنر اینکه بتوانید طرح های مناسبی به مشتری ارائه کنید و بیلبوردهای بیشتری برای مشتری در اختیار داشته باشید، کار مشکلی است.

مدیر این شرکت در خصوص حداقل نیروی مورد نیاز برای یک دفتر تبلیغاتی این گونه می گوید: در کوچک ترین حالت شما به یک نفر طراح حرفه ای، یک بازاریاب، یک حسابدار، یک مسئول دفتر و در نهایت یک مدیر کاربلد نیاز دارید تا بتوانید وارد بازار کار شوید.

چرخ های اقتصاد باید بچرخد

نورس در خصوص آینده بازار شرکت های تبلیغاتی می گوید: همه چیز بستگی به وضعیت اقتصادی کشور دارد چرا که صاحب برند باید تولید و فروش داشته باشد و درآمد کسب کند تا از درآمدهای حاصله به فکر رقابت و تبلیغ بیفتد. اگر چرخ های اقتصاد بچرخد صاحبان برند به میزانِ تاثیرگذاریِ تبلیغات واقف اند و خود به سمت تبلیغاتچیان می آیند اما این رکود اقتصادی که طی این چند سال دامنگیر بازارهای ایران بوده بالطبع باعث پیشرفت و توسعه بازار تبلیغات نمی شود.

گشایش درها شاید با ورود سرمایه گذاران خارجی تحقق یابد

رضا اسلام پناه، کارشناس تبلیغات و مدیر خلاقیت شرکت پلاس در خصوص بازار آژانس های تبلیغاتی در ایران می گوید: در حال حاضر، با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و تولیدکنندگان داخلی، فعالیت های تبلیغاتی کاهش یافته و شاید وضعیت کنونی چندان مناسب سرمایه گذاری های جدید آژانس ها نباشد. اما به هر حال زمزمه هایی از رونق اقتصاد و ورود سرمایه گذاران خارجی شنیده می شود که می تواند موجب خروج وضعیت کنونی تبلیغات در کشور باشد. اسلام پناه تصریح می کند: با فرض اینکه این تولیدکنندگان با آژانس های تبلیغاتی خود وارد کشور شوند برای مباحث اجرایی به نیروهای بومی و فعالان باتجربه این عرصه نیاز دارند که می تواند بازار آژانس ها یا فعالان داخلی را رونق ببخشد.

فروش رسانه، سودآورترین فعالیت آژانس

وی معتقد است بخش اصلی درآمدزایی و سرمایه گذاری آژانس های تبلیغاتی در بحث فروش رسانه است و مباحث ارائه مشاوره و طراحی در آژانس ها چندان پررنگ نیست و سرمایه اصلی صاحبان آژانس در بحث خرید و اجاره رسانه صرف می شود که میزان این سرمایه تعیین کننده جایگاه و قدرت آژانس است، بعضا هم برخی آژانس ها با هم پکیج های رسانه ای را خریداری می کنند و به صورت مشارکتی با هم فعالیت می کنند. وی در خصوص مشکلات آژانس های تبلیغاتی می گوید: تولیدکنندگان ما هنوز به معجزه تبلیغات حرفه ای ایمان ندارند و سعی می کنند از منابع در دسترس خود برای فعالیت های شان بهره بگیرند، مثلا روآوردن تولیدکنندگان به گرفتن مشاوره حرفه ای از آژانس ها تقریبا وجود ندارد و معدود شرکت هایی هستند که از این مشاوره ها بهره می گیرند. همچنین یکی از مشکلاتی که در بازار امروز تبلیغات در ایران وجود دارد این است که تولیدکنندگان در شرایط بحرانی یا نامعلوم اقتصادی اول از همه بودجه تبلیغات خود را حذف می کنند.

بررسی های «فرصت امروز» مبین این مسئله است که با وضعیت کنونی بازار و تعدد آژانس های تبلیغاتی که بیشتر هم در کلانشهرها فعالیت می کنند، سرمایه گذاری با روند سایر فعالان حوزه نمی تواند سودآور باشد اما در صورت ورود سرمایه گذاران خارجی و ورود کالاهای جدید، بازار رقابت بیش از پیش رونق می گیرد و همین گردونه رقابت بین تولیدکننده داخلی و خارجی موجب افزایش توجه آنها به مباحث تبلیغاتی می شود و بازار آژانس ها هم رونق می یابد. همچنین در کارهای طراحی هنری که خلاقیت حرف اول را می زند اگر سرمایه گذاری بتواند در این مباحث حرف تازه ای بزند گوی سبقت را از سایرین ربوده است.

منبع: روزنامه فرصت امروز