تنها نیمی از مردم جهان به خدمات حمل و نقل عمومی دسترسی دارند. با وجود تلاش بسیاری از دولت ها در راستای توسعه حمل و نقل عمومی، خودروهای شخصی کماکان از محبوب ترین وسایل حمل و نقل به شمار می روند.
مقدمه
تنها نیمی از مردم جهان به خدمات حمل و نقل عمومی دسترسی دارند. با وجود تلاش بسیاری از دولت ها در راستای توسعه حمل و نقل عمومی، خودروهای شخصی کماکان از محبوب ترین وسایل حمل و نقل به شمار می روند.
استفاده از خودروهای شخصی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه در دنیا روز به روز بیشتر می شود و این موضوع در کنار سیاست برخی از دولت ها در راستای تشویق مردم به استفاده از خودروهای شخصی باعث محبوبیت روز افزون آن ها شده است.
در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده از خودروهای شخصی به بخشی از فرهنگ مردم تبدیل شده است. با وجود ترجیح نسل های جوان‌تر به استفاده از حمل و نقل عمومی به جای خودروی شخصی، تعداد خودروهای شخصی در جهان سال به سال بیشتر می شود که دلیل عمده ی آن را می توان بهبود سطح مالی کشورهای در حال توسعه و همچنین افزایش جمعیت دانست.
میانگین قیمت خودرو در سال 2019 در حدود 34 هزار دلار بوده است. با احتساب تعداد خودروی تولید شده در سال 2019 (در حدود 87 میلیون دستگاه) می توان ارزش کل فروش خودرو در سراسر جهان را در حدود 3 تریلیون دلار برآورد کنیم. در مدت زمان مشابه ارزش بازار خودروهای دست دوم نیز در حدود 5.1 تریلیون بوده است.
تولیدکنندگان جهانی
بزرگ ترین تولیدکنندگان خودرو از نظر تعداد، به ترتیب چین، ایالت متحده، ژاپن، آلمان و کره جنوبی هستند. چین در حالی با تولید بیش از 20 میلیون دستگاه خودرو در سال (بیش از 2 برابر ایالت متحده و یا ژاپن) در جایگاه اول قرار دارد که تیراژ تولید خودرو در این کشور در شروع قرن جدید تنها 2 میلیون دستگاه بوده است. جالب است بدانید تعداد خودرو های تولید شده در ایران نیز در اوج رونق تولید، قریب به 1.7 میلیون دستگاه بوده است که البته در سال 1399 این عدد به کمتر از 1 میلیون دستگاه تنزل پیدا کرده است.
با توجه به آمار ها؛ در ایالت متحده از هر هزار نفر 837 نفر مالک خودرو هستند، این عدد برای ژاپن، آلمان، بریتانیا و فرانسه به ترتیب 591 ،589 ،579 و 569 و برای چین، تنها 173 نفر است.
در قسمت بهای تمام شده تولید نیز، کمینه هزینه ی ساخت یک خودروی اقتصادی بین 10 تا 20 دلار است. ساخت یک خودروی رده بالا نیز بین 40 تا 60 هزار دلار هزینه خواهد داشت. این مبلغ از حداقل 20 هزار دلار هزینه بدنه و 10 هزار دلار هزینه موتور تشکیل شده است. حاشیه سود پیش از مالیات بسیاری از بزرگ ترین خودروسازهای دنیا کمتر از 10 درصد است. به صورت کلی این حاشیه سود ارتباط مستقیمی با لوکس و اسپرت بودن خودرو های تولید شده دارد.
صنعت خودروسازی در ایران
همانطور که در بالا توضیح داده شد، صنعت خودروسازی از صنایع اشتغال‌زا در هر کشور می‌باشد. طبق برخی از برآوردها، به‌ازای تولید هر دستگاه خودرو دو شغل ایجاد می‌گردد که 17 درصد آن اشتغال مستقیم ( خودروسازی و قطعه سازی) و 83 درصد آن اشتغال غیرمستقیم ( صنایع بالادستی و فعالیت‌های خدماتی به خودرو) خواهد بود. توجه به موارد فوق و موارد دیگری اعم از افزایش رفاه اجتماعی، گسترش و سرعت بخشیدن حمل و نقل عمومی، گسترش گردشگری، ازدیاد فعالیت‌های اجتماعی و بهبود مداوم و مستمر عرصه‌ی کیفی زندگی اجتماعی، باعث شده تا در کشور ما نیز در حوزه سرمایه‌گذاری در تولید و ساخت خودروهای تجاری و سواری فعالیت‌های بسیاری انجام شود.
با توجه به آمار ارائه شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، طبق جدول ذیل، واردات و صادرات خودروهای سواری طی سال‌های 1395 الی 1399 با نرخ رشد منفی 61% ، کاهش چشمگیری داشته است.
از طرفی با بررسی میزان تولیدات خودروی کشور طی چهار سال اخیر درمی‌یابیم که میزان تولیدات کشور در حدود 1 میلیون تن خودروی سواری می‌باشد. نظر به سند چشم انداز سال 1404 ارائه شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، کشور ایران تا این سال باید به تولید 3 میلیون تن خودروی سواری داخلی با مصرف داخلی 2 میلیون تن و صادرات 1 میلیون تن دست یابد.
حال طبق میزان تولیدات کشور طی سال‌های 1396 الی 1399، درمی‌یابیم روند تولید داخلی انواع خودروهای سواری توسط تولیدکنندگان، با نرخ رشد مرکب منفی 13 درصد کاهش یافته که با توجه به سند چشم‌انداز 1404 و هدف تولید 3 میلیون خودرو داخلی، نیاز به بالا بردن ظرفیت‌های تولید طی 3 سال 1401 تا 1404 وجود دارد.
اولين گام در جهش به ســمت كيفيت بالاتر و تكنولوژى خودرو اين اســت كه با تمهيداتى به ارتقا و بهبود مســتمر فرهنگى دست زده و پس از آن استراتژى صنعت خودرو در كشور را با توجه به نقاط قوت و ضعــف آن روشــن، شــفاف و عملياتى گردد.
در مرحله بعدى بايد حل دو معضل اساسى در صنعت خودرو بررسی گردد:
• معضل اول اين اســت كه صنعــت فعلي خودرو نسبت به تكنولوژى روز عقب مانده است و در نتيجه رقابتى نيست و بايد به سرعت در زمينه هاى مختلف به روز شــود.
• مشكل دوم نداشــتن يك يا دو حلقــه از زنجيره تكنولوژى خودرو اســت؛ زيرا يك كشور زمانــى مى تواند بگويد كــه داراى فناورى خودرو هستم كه تمام اين حلقه ها را داشته باشــد.
با يك اســتراتژى قابل اجرا و بستر فرهنگى مناسب مى توان در بســتر برنامه توســعه اقتصادى ايران 1404 این معضلات را مرتفع نمود. البته اين امر مهم با برنامه ريزى خوب و شفاف، ضمانت هاى اجرايى و كار سخت قابل تحقق است.
خودرو سازان داخلی
دو خودرو ساز بزرگ کشور ؛ ایران خودرو و سایپا، با میزان تولید تقریبا 103 و 316 هزار دستگاه خودرو سواری، سهم بزرگی را در تولید خودرو های ساخت داخل دارند. دیگر خودرو سازان خصوصی همچون پارس خودرو، کرمان موتور، نگین خودرو، گروه بهمن، عظیم خودرو، شهاب خودرو و مدیران خودرو، تا کنون توان تولید با تیراژ بالا را نداشته اند چراکه طی سال های گذشته، علاوه بر تحریم ها، سلیقه مصرف کنندگان نیز به سمت خودرو های چینی نبوده است؛ اما طی 2 سال اخیر، خودروسازهای خصوصی در ایران با در نظر داشتن کشش بازار به سراغ مونتاژ خودرو های چینی رفته‌اند و توانسته‌اند سهم خوبی در بازار به دست آورند. به طوری که در سال 99 مجموع تولیدات بخش خصوصی به 47 هزار و 343 دستگاه رسید.
از این مقدار
• شرکت مدیران خودرو با دستور کار قرار دادن تولید محصولات برند چینی چری، جمعا با تولید 30 هزار و 982 دستگاه خودرو در صدر جدول قرار دارد.
• کرمان موتور با مونتاژ محصولات برند چینی جک، با تولید بیش از 12 هزار و 600 دستگاه خودرو در جایگاه دوم
• گروه خودروسازی بهمن اخیرا با ریبرندینگ محصولات چینی سه محصول "دیگنیتی، فیدلیتی و اکسنت" و تولید هزار و 716 دستگاه خودرو در جایگاه سوم تولیدکنندگان خصوصی قرار گرفته‌اند.
در این بخش، شرکت ها با واردات قطعات از پیش آماده شده، حاشیه سود قابل قبولی را برای خود رقم میزنند که یکی از عمده دلایل آن نیروی کار و انرژی ارزان در کشور است. بدون تردید طی سال‌های اخیر، تحریم ها هم تا حد زیادی کمک کننده بوده اند؛ چراکه در صورت ورود شرکت های خارجی در ایران ، کاهش تقاضای چشمگیری برای خودرو های چینی رخ خواهد داد و شرکت های بخش خصوصی ممکن است با مشکل فروش مواجه شوند.
باید در نظر داشت که با از بین رفتن تحریم ها، هزینه های جا به جایی و غیره کاهش یافته و ممکن است از هزینه های صرف شده شرکت ها کاسته شود. به هر حال در بخش های مختلف صنعت خودرو سازی، حلقه های مفقودی وجود دارند. برای مثال، در بخش خودرو های مقرون به صرفه و کوچک هنوز تلاش های جدی‌ای برای رفع نیاز مصرف کنندگان صورت نپذیرفته است. از این رو می توان صنعت خودرو را در ابتدای راه خود دانست و فرصت های سرمایه گذاری بسیاری را در آن یافت.
همچنین شواهد نیز در ماه های اخیر حاکی از ورود شرکت های خصوصی دیگر در این حوزه بوده است که از مهمترین آن ها می توان به گروه صنعتی زر منتسب به زر ماکارون اشاره داشت.
برای آشنایی بیشتر با این صنعت، می توان حاشیه سود خالص 12 درصدی را برای مونتاژکاران داخل کشور در شرایط ثبات اقتصادی در نظر داشت.این حاشیه سود در سیکل های تورمی می تواند تا 50 درصد افزایش پیدا کند و دلیل این امر نیز موجودی انبار ارزان در شرکت های تولید کننده است.
تهیه شده در گروه تولید محتوی سپینود شرق
کلیه حقوق این وبسایت متعلق به موسسه سپینود شرق می باشد.
