فرایند مدیریت ریسک چیست؟ بررسی اجمالی، تعریف و مراحل فرآیند

برای حمایت از رسیدگی به شکایات، پاسخگو بودن، ریسک پذیری، نوآوری و مسئولیت پذیری، به ساختارهای سرپرستی و کنترلی نیاز است که مدیریت ریسک این ساختار را فراهم می کند.

تعریف فرایند مدیریت ریسک
از میان تعاریف و مفاهیم کلی، یکی از تعریف های به خوبی شناخته شده مدیریت ریسک، عبارتست از: روشی کارآمد برای تعیین زمان مطلوب اقدام در شرایط مبهم و عدم اطمینان، توسط شناسایی، شناخت، ارزیابی، توجه و تفکر، اقدام کردن و گفتگو درباره نگرانی های مربوط به ریسک. یک فرآیند مدیریت ریسک موثر و کارآمد، نیاز به یک فرهنگ مدیریت ریسک توسعه یافته دارد. فرهنگ مدیریت ریسک، حامی و پشتیبان چشم انداز، ماموریت، اهداف و مقاصد شرکت یا پروژه است. محدودیت ها و تنگناهای موجود نیز، به نوعی محیط پیرامون ریسک هستند که پیامدها و تاثیراتی را نیز به همراه دارند. فرایند مدیریت ریسک شامل عمل تصمیم گیری است که به دستیابی به اهداف و مقاصد کسب و کار در حوزه های عملکردی و همچنین در سطح فعالیت های فردی کمک می کند. همچنین تیم مدیریت را قادر می سازد تا به راحتی برای حل مسائل علمی و سایر مسائل مربوط به هزینه های سرمایه ای و مزایا و انتظارات مورد نظر در سرمایه گذاری بر منابع عمومی محدود، تصمیم گیری کنند. در واقع برای حمایت از رسیدگی به شکایات، پاسخگو بودن، ریسک پذیری، نوآوری و مسئولیت پذیری، به ساختارهای سرپرستی و کنترلی نیاز است که مدیریت ریسک این ساختار را فراهم می کند.
مراحل فرآیند مدیریت ریسک
استراتژی فرایند مدیریت ریسک شامل مجموعه ای خاص از مراحل از پیش تعیین شده است.

مرحله اول، تعیین اهداف و مفاد (زمینه) است. این کار، درک محیط عملیاتی سازمان را برای تیم مدیریت تسهیل می کند. البته این امر مستلزم ارزیابی کامل محیط اطراف و جو داخلی یا محیط فرهنگی سازمان است. تدوین و عملیاتی کردن استراتژی های تاکتیکی، چارچوب مدیریت ریسک سازمان، شناسایی بیشتر محدودیت ها و فرصت های محیط عملیاتی، پایه های اساسی این تحلیل هستند. چارچوب مدیریت ریسک و فرهنگ سازمان، در تجزیه و تحلیل های محیطی مورد بررسی و استفاده قرار می گیرند که شامل ارزیابی الزامات نظارتی و مستبدانه، سیاست ها و استانداردها، اصول صنعتی و همچنین اسناد شرکتی مربوطه و طرح های کسب و کار و مدیریت ریسک در سال گذشته است. معیار یا شاخص تدوین شده برای تکرار چارچوب و شیوه قدیمی تعریف شده، به اهداف، مقاصد و سیاست های داخلی سازمان و منافع ذینفعان بستگی دارد. بدین طریق که می توان با استفاده از قدرت درک و شناخت مدیران پروژه و ذینفعان و الزامات قانونی یا نظارتی، معیارها و شاخص ها را اصلاح کرد.
مرحله دوم در فرآیند مدیریت ریسک، شناسایی ریسک ها به کمک بهترین اطلاعات موجود است که احتمالا بر اهداف و مقاصد مورد نظر سازمان، فعالیت یا پروژه تاثیر می گذارد. همچنین باید تأکید کرد که ریسک می تواند به عنوان یک شانس، فرصت یا نیرویی که هنوز درک نشده باشد، در نظر گرفته شود. برخی از سؤالات مهم که به شناسایی ریسک در فرایند مدیریت ریسک کمک می کنند، عبارتند از: چه وقت، چرا، کجا و چگونه رویدادهای ریسک رخ می دهند و تاثیر آنها بر اهداف پروژه چگونه است؟ هر کدام از اولویت های ما با چه میزان ریسک مواجه هستند؟ اگر این اولویت ها به دست نیایند، آنوقت با چه ریسک هایی مواجه خواهیم شد؟ چه کسی و چگونه ممکن است در فرایند مدیریت ریسک دخیل باشد، مانند تأمین کنندگان، پیمانکاران و سهامداران؟ رویکرد مورد استفاده در شناسایی ریسک، بستگی به حوزه کاربرد دارد یعنی ماهیت فعالیت ها و گروه های در معرض ریسک، فاز پروژه، ضرورت ها و نیازهای مشتری مرتبط با اهداف مورد نظر، ماهیت پروژه، منابع موجود، عواقب نظارتی و مقرراتی و سطح جزئیات مورد نیاز.
مرحله سوم در فرایند مدیریت ریسک، تجزیه و تحلیل ریسک های شناسایی شده است. این مرحله شامل مورد بررسی و توجه قرار دادن منبع ایجاد کننده ریسک و وقوع رویدادها و شرایط، نتایج و احتمالات ناشی از تقریب و تخمین زدن ریسک اصلی و آسیب زننده بدون مدیریت در محل مورد نظر است. همچنین شامل طبقه بندی انواع کنترل ها، ارزیابی کارایی آنها و سطح بعدی ریسک با کنترل در محل (ریسک پنهان، پایدار یا کنترل شده) است. تکنیک های تحلیلی بسته به سطح پیچیدگی و مبهم بودن ریسک، منطق تحلیل و میزان اطلاعات موجود، عبارتند از: تکنیک های کیفی، نیمه کمّی و کمّی. معمولا تکنیک های کیفی یا نیمه کمّی برای بررسی ریسک ها مورد استفاده قرار می گیرند. اما ریسک های بالقوه و بزرگتر توسط تکنیک های کمّی پر هزینه مدیریت می شوند. ماتریس ریسک، رایج ترین ابزاری است که برای ارزیابی ریسک به صورت کیفی و نیمه کمّی مورد استفاده قرار می گیرد. ساير ابزارهایی که براي تجزيه و تحليل ریسک استفاده می شوند عبارتند از نمودارهاي ریسک، ماتريس هاي در معرض ریسک، ماتريس هاي ریسک يا مونوگراف ها (monograph). پس از شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسک های در نظر گرفته شده، باید ریسک ها را از منظر معیارهای ریسک که قبلا پذیرفته و تایید شده اند، مقایسه و بررسی کرد. معمولا با استفاده از ماتریس ریسک، می توان یک ریسک قابل تحمل را تایید کرد و پذیرفت. اگر میزان ریسک پنهان (secluded risk) بیشتر از ریسک قابل تحمل (bearable risk) باشد، آن وقت به روش های سازمان یافته متداول یا بهبود کارایی اقدامات کنترلی موجود نیاز است. ریسک های با شدت بالا و غیر قابل قبول باید مدیریت شوند و بهبود یابند. از آنجایی که این مرحله ضروری و مهم است، هدف تعیین شده این مرحله خاص از فرایند مدیریت ریسک، ایجاد فرصت های کارآمد برای مدیریت، بهبود و کاهش اثر سوء ریسک ها است. در این مرحله باید پس از بررسی یا کاهش تاثیر ریسک، انتقال و یا به اشتراک گذاری ریسک بر اساس اولویت ها و در نتیجه پذیرش آن، تا حداکثر زمان ممکن از ریسک اجتناب و دوری کرد. محیط و ریسک های مرتبط با ذینفعان، مدیران پروژه ها و دیگر افراد صاحب اختیار، مشاوران، کارشناسان، مشتریان و تیم مدیریت باید به صورت منظم و پیوسته مورد نظارت و بررسی قرار گیرند. همچنین طرح مدیریت ریسک باید به طور مرتب ارزیابی و به روزرسانی گردد و گزارش پیشرفت نیز به موقع ارائه شود.

منبع :

https://wikifinancepedia.com/investing

ترجمه شده در موسسه مطالعات راهبردی سپینود شرق
کلیه حقوق این وبسایت متعلق به موسسه سپینود شرق می باشد.