مراحل مهم پیش از تصمیم گیری برای سرمایه گذاری(بخش دوم)

بررسی های پیش مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی اولیه تدوین یک مطالعه امکان سنجی یا طرح توجیهی(Feasibility Srudy) که اخذ تصمیم مشخصی را درباره پروژه ای ممکن می سازد، کار بسیار پر هزینه و وقت گیری است. بنابراین قبل از اختصاص منابع مالی برای صرف هزینه در مورد این گونه مطالعات لازم است در بررسی های پیش از مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی) ارزیابی مقدماتی به عمل آید.

مراحل مهم پیش از تصمیم گیری برای سرمایه گذاری(بخش اول) 

بررسی های پیش مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی اولیه تدوین یک مطالعه امکان سنجی یا طرح توجیهی(Feasibility Srudy) که اخذ تصمیم مشخصی را درباره پروژه ای ممکن می سازد، کار بسیار پر هزینه و وقت گیری است. بنابراین قبل از اختصاص منابع مالی برای صرف هزینه در مورد این گونه مطالعات لازم است در بررسی های پیش از مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی) ارزیابی مقدماتی به عمل آید.

این ارزیابی برای موارد زیر صورت می گیرد:

الف) فرصت سرمایه گذاری به قدری امید بخش است که به راحتی می توان براساس اطلاعات جمع آوری شده در مرحله بررسی پیش مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی اولیه برای انجام آن تصمیم گرفت.

ب) هریک از جوانب پروژه از لحاظ عملی بودن واجد اهمیت فراوان است و بررسی عمیق از طریق انجام مطالعات عملی و کمکی مانند بررسی بازار، بررسی های آزمایشگاهی و تولید آزمایشی را ایجاب می کند.

ج) موضوع پروژه لزوم یک تحلیل تفصیلی دقیق را از طریق انجام مطالعات امکان سنجی توجیه می کند.

د) اطلاعات لازم و کافی در دسترس است و براساس آنها می توان تشخیص داد که آیا پیشنهاد اجرای پروژه از نظر یک سرمایه گذار و یا گروهی از سرمایه گذاران، جذاب و ارزنده هست یا خیر.

"بررسی پیش از مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی اولیه" را باید به عنوان مرحله میانی بین بررسی "شناسایی امکانات" و بررسی تفصیلی "امکان سنجی-طرح توجیهی " تلقی کرد که تفاوت آنها اساساً در جزئیات اطلاعات جمع آوری شده است، بنابراین در مرحله "پیش مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی مقدماتی " پروژه، لازم است که شقوق اقتصادی زیر مورد بررسی قرار گیرند،

الف) ظرفیت بازار و عملیات: بررسی بازار و تقاضا، فروش و بازاریابی، برنامه ساخت یا تولید و ظرفیت عملیاتی.

ب) موارد مورد نیاز.

ج) موقعیت و محل عملیات.

د) طراحی پروژه، تکنولوژی و تجهیزات،امور مهندسی راه و ساختمان.

ه) هزینه های سربار تولید، فروش و اداری.

و) نیروی انسانی، کارگر و کارمند.

ز) اجرای پروژه.

ح ) تحلیل مالی، هزینه های سرمایه گذاری تامین مالی طرح، هزینه های عملیات و سودآوری.

مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی زمانی انجام می شود که از لحاظ اقتصادی، یک پروژه مورد تردید است و تنها جنبه مشخصی از آن با بررسی دقیق بازار و یا سایر بررسی های عملی، حاکی از قابلیت دوام پروژه است.

مثال: برای تعیین سرمایه در گردش مورد نیاز، یک راه سریع این است که هزینه های عملیاتی نقدی از قبیل (مواد اولیه، نیروی انسانی، آب و برق و سوخت، سربار، بسته بندی، ...) را برای یک فاصله زمانی معین در نظر گرفت. معمولاً این فاصله زمانی دو تا چهار ماه در نظر گرفته می شود. مثلاً اگر مخارج نقدی در سال 12 میلیون واحد پولی باشد، سرمایه در گردش مورد نیاز می تواند حدود 3 میلیون واحد پولی تعیین شود. یا هزینه نصب ماشین الات و تجهیزات کارخانه را نیز می توان با درصد مشابهی از ارزش ماشین الات و تجهیزات حمل شده برآورد کرد. هزینه بهره را هم می توان در طول مدت ساختمان کارخانه براساس میانگینی در طی دوره ساختمانی برآورد کرد و... بنابراین در به کارگیری این روش باید احتیاط و محافظه کاری را رعایت کرد.

مطالعات پشتیبانی

مطالعات پشتیبانی (عملیاتی) در برنامه ریزی صنعتی یک یا چند جنبه از جوانب پروژه صنعتی را مورد توجه قرار می دهد که به شرح زیر طبقه بندی شده است:

الف) بررسی بازار محصولی که قرار است تولید شود، شامل پیش بینی تقاضا، باتوجه به چگونگی وضعیت رسوخ به بازار

ب) بررسی مربوط به مواد اولیه و نهاده ها شامل تهیه مواد و نهاده های ضروری در حال حاضر و در آینده، روند فعلی و آتی قیمت این قبیل مواد اولیه و نهاده ها.

ج) آزمایشات متداول در آزمایشگاه ها، تا آن اندازه که برای تشخیص مناسب بودن مواد لازم است.

د) بررسی محل احداث پروژه.

ه) بررسی صرفه جویی های ناشی از افزایش حجم فعالیت، در این بررسی ها معمولاً ظرفیت های مختلفی از عملیات را جهت تحلیل در نظر می گیرند، مشخصات پروژه را گسترش می دهند و نتیجه را در مورد هریک از ظرفیت های مختلف محاسبه می کنند.

و) بررسی انتخاب تجهیزات در زمانی که عملیات با مقیاس بزرگ و با بخش های متعدد مورد نظر است و منابع عرضه تجهیزات و هزینه ها به طور گسترده ای پراکنده است، ضرورت می یابد.

هزینه انجام مطالعات پشتیبانی باید با هزینه امکانات "امکانات سنجی" متناسب باشد، زیرا یکی از اهداف اصلی این گونه مطالعات صرفه جویی هرچه بیشتر در هزینه های مرحله امکان سنجی(طرح توجیهی) پروژه است. به عنوان مثال اگر فرض کنیم که یک بررسی پیش از مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی مقدماتی) با صرف مبلغ 20 هزار واحد پولی برای یک کارخانه فرضی موتورهای الکتریکی انجام می شود و هزینه "مطالعه امکان سنجی-طرح توجیهی " تفصیلی این پروژه 10 هزار واحد پولی است،انجام بررسی بازار با هزینه 10 هزار واحد پولی نامعقول می باشد. در این قبیل موارد بهتر آن است که مستقیماً به مرحله مطالعه امکان سنجی -طرح توجیهی وارد شویم .از طرف دیگر چنانچه بررسی بازار با هزینه فرضی 20 هزار واحد پولی مقدور باشد، مطلوب تر آن است که "مطالعات پشتیبانی" صورت گیرد و "مطالعات امکان سنجی -طرح توجیهی" فقط هنگامی انجام شود که نتیجه امکان سنجی -طرح توجیهی بازار مثبت است.

3-مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی)

"مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی)" برای اتخاذ تصمیم در مورد سرمایه گذاری در یک پروژه صنعتی باید متضمن مبنایی فنی، اقتصادی و بازرگانی باشد. این مطالعه باید طرحی با ظرفیت مشخصی و در محل خاص با استفاده از تکنولوژی ویژه و با هزینه های سرمایه گذاری و تولید مشخص و درآمد فروش، بازده سرمایه گذاری را معین و ارائه نماید.

برای رسیدن به این هدف، باید از روش آزمون پیاپی با یک دور کسب اطلاعات و مقایسه آنها با استانداردها و ارتباطات متقابل استفاده کرد. این روش لازم است با راه حل های جایگزین احتمالی برای برنامه های تولید، مناطق جغرافیایی، محل های احداث کارخانه، تکنولوژی مکانیکی، الکتریکی و... به منظور به حداقل رساندن هزینه های تولید و سرمایه گذاری هماهنگ شود.

بسیاری از "مطالعات امکان سنجی(طرح توجیهی)" دارای پوشش یکسان یا مشابهی است، به طور کلی یک "مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی)" مطلوب باید اجزای اصلی و پیامدهای یک پروژه صنعتی را مورد تحلیل قرار دهد، به ویژه که هرگونه نارسایی در این زمینه، سودمندی مطالعه را محدود می کند.

اصطلاح "مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی)" غالباً توسط عرضه کنندگان تجهیزات یا تکنولوژی به درستی درک نمی شود و اغلب به طور عمدی آن را به صورتی نادرست به کار می برند. غالباً خلاصه ای از وضع یک پروژه که برای تجهیزات یا انتخاب تکنولوژی ویژه ای تهیه می گردد "مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی)" نامیده می شود.

از آن جا که این مطالعات، با عوامل محلی تولید غیر مرتبط و ناسازگاراست، می تواند گمراه کننده بوده، منجر به استفاده غلط از منابع شود.

"مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی) " باید با عوامل تولیدی موجود، بازار محلی و شرایط تولید ارتباط داشته باشد. این امر مستلزم تحلیلی است که باید بر حسب هزینه ها و درآمدها صورت پذیرد.

"مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی) " ممکن است مبتنی بر وضعیت بازار و یا متکی بر مواد اولیه باشد، به این معنی که ابتکاراتی که در "مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی) " به کار می آید، یا منبعث و متکی بر تقاضای موجود است یا فرضی است و یا ناشی از مواد اولیه است.

"مطالعه امکان سنجی(طرح توجیهی) " به خودی خود، یک هدف نیست، بلکه وسیله ای است برای اخذ تصمیم درباره سرمایه گذاری، که این تصمیمات لزوماً نباید موافق با نتایج حاصله از مطالعه باشد.