طرح توجیهی مقدماتی احداث کارخانه تولید بستنی با هدف صادرات به کشور عراق
کارفرما: دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد
محل احداث: منطقه آزاد اروند
کارفرما:سازمان مناطق آزاد
چکیده طرح مقدماتی
بستني يك فرآورده شيري و يا از آب‌میوه لذيذ، مطبوع و خوشايند ذائقه است كه در تمام فصول سال مخصوصاً بهار و تابستان مصرف‌كنندگان فراوان دارد، اگر بستني به صورت بهداشتي و با رعايت اصول استاندارد تهيه و بسته‌بندي شود و به دست مصرف‌كننده برسد علاوه بر ايفاي نقش يك فرآيند تفنني، منبع سرشاري از مواد انرژي‌زا جهت سوخت‌و‌ساز بدن خواهد بود. بستني در انواع مختلف به قشر خاصي از جامعه محدود نبوده و كليه افراد بخصوص طبقات جوان‌تر مصرف‌كنندگان عمده آن محسوب مي‌شوند. در این طرح، توجیهپذیری احداث کارخانه تولید بستنی با هدف صادرات به کشور عراق مورد بررسی قرار می¬گیرد.
كمتر كالايي در بازار ايران وجود دارد كه نوع وارداتي آن موجود نباشد. يكي از كالاهايي كه اين قاعده در مورد آن صادق نيست، بستني است. محصولي كه نوع داخلي آن بدون رقيب خارجي در بازار جولان مي‌دهد. رقم دقیقی درباره ارزش بازار بستنی ایران وجود ندارد، اما بستنی از جمله معدود محصولات غذایی در ایران محسوب می‌شود که رقیب خارجی نداشته و بازار آن کاملا در اختیار تولیدکنندگان داخلی است.
پس از پسته که همچنان رتبه اول محصولات غذایی صادراتی را دارد؛ بستنی توانست حائز رتبه دوم شود و ١١٤ میلیون دلار برای کشور ارزآوری داشته باشد. بر اساس گزارش اتاق بازرگانی تهران بستنی بعد از پسته، در رده دوم قرارگرفته است.
در این میان عراق بیش از سایر کشورها علاقه‌مند به مصرف بستنی بوده چراکه این کشور سهم ٩٨.٤ درصدی را داشته و بعدازآن کشورهای پاکستان، افغانستان و هند بیشترین گرایش را به مصرف این محصول داشته‌اند.
منطقه آزاد اروند با قرار گرفتن در مرز با بخش جنوبی عراق بهعنوان پایانه بزرگ مبادلات تجاری با این کشور از یک‌سو و قطب پالایشی و تولیدی فرآورده‌های نفتی آبادان و صنایع فراساحلی عظیم با 8 پالایشگاه کوچک و شرکت‌های تأسیسات دریایی قرارگرفته است و به دنبال توسعه و تسهیل مبادلات تجاری و صادرات به جنوب عراق و توسعه صنایع باهدف صادرات خدمات فنی برای صنایع دریایی، نفت و گاز و پتروشیمی است و نیز در پی توسعه شهرستان‌های خرمشهر و آبادان که به منطقه آزاد ملحق شده‌اند.
آنچه که اروند را در فعالیت‌های اقتصادی برجسته می‌کند دسترسی به انواع مختلف حمل‌ونقل ازجمله هوایی، جاده‌ای، راه‌آهن و آبی است. اروند منطقه‌ای ایده¬آل برای توسعه زیرساخت‌ها به دلیل همکاری و تعامل با شرکت‌های نفتی حفاری و بسیاری از غول‌های انرژی جهان است. راه‌های حمل‌ونقل استراتژیک، دسترسی به آب‌های بین‌المللی و نزدیکی به دومین استان بزرگ عراق، بصره، منطقه تجاری آزاد اروند را بهعنوان منطقه ای با جایگاه بالا برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی و کارآفرینان معرفی می‌کند. درعین‌حال این منطقه یک مسیر ترانزیتی برای میلیون‌ها ایرانی و زائران عراقی است که در طول سال به‌طور منظم از مناطق مذهبی و زیارتگاه‌ها بازدید می‌کنند. عوامل فوق الذکر در کنار عواملی نظیر معافیتهای مالیاتی 20 ساله، ورود مواد اولیه، قطعات و ماشین‌آلات بدون عوارض گمرکی، صدور محصولات بدون پرداخت عوارض گمرکی، تسهیلات ویژه جهت انتقال کالاهای تولید شده در منطقه به سرزمین اصلی، آزادی انتقال ارز به خارج از کشور بدون هیچ‌گونه محدودیت و امکان مشارکت با سرمایه‌گذاران خارجی بدون محدودیت در نسبت مشارکت، این منطقه را جهت سرمایه‌گذاری جذاب می‌نماید.
پتانسیل کشاورزی و دامداری منطقه اروند برای تولید شیر بهعنوان ماده اولیه بستنی و نزدیکی به بازارهای کشور عراق (بیشترین بازار مصرف)، هم ذائقه بودن مردم دو کشور همسایه و عوامل فرهنگی مشترک، بازار خوبی برای کالاهای ایرانی ایجاد کرده است که منطقه آزاد اروند می‌تواند محل تولید آن‌ها باشد.
با توجه به بررسی بازار، کشور عراق بهعنوان مقصد بستنی‌های تولیدی ایران، بیش از 90 درصد صادرات این محصول را به خود اختصاص داده و منطقه آزاد اروند به دلیل نزدیکی دارای مزیت می‌باشد. همچنین مطالعات فنی و مالی نشان می‌دهد که این طرح از شاخص‌‌های مناسبی برخوردار بوده و توجیهات لازم را برای احداث کارخانه تولید بستنی دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود 330 واحد صنعتی تولید بستنی در ایران فعالیت دارند که ظرفیت عملی تولید این واحدها حدود 297 هزار تن بوده که با احتساب 10 درصد ظرفیت تولید واحدهای ثبت‌نشده غیر صنعتی ظرفیت عملی تولید بستنی در ایران حدود 327 هزار تن می‌باشد. از طرفی تعداد واحدهای صنعتی تولید بستنی در استان خوزستان محل اجرای طرح تنها 6 عدد با ظرفیت اسمی 8.8 هزار تن می‌باشد. این در حالی است که بزرگ‌ترین واردکننده بستنی ایران کشور عراق در همسایگی استان خوزستان می‌باشد.
هزینه‌های سرمایه‌گذاری کل برای راه‌اندازی این واحد تولیدی معادل 150,225 میلیون ریال شامل 34,046 میلیون ریال سرمایه در گردش، 14,400 میلیون ریال بهره دوران احداث و 101,779 میلیون ریال سرمایه‌گذاری ثابت طرح می‌باشد. لذا نرخ بازده داخلی طرح از دیدگاه کل سرمایه‌گذاری (IRR) معادل 32.98 درصد و دوران بازگشت سرمایه 4.4 سال می‌باشد. بر اساس مطالعات انجام شده سرمایه‌گذاری برای احداث کارخانه تولید بستنی در منطقه آزاد اروند از توجیهپذیری اقتصادی بالایی برخوردار خواهد بود
خلاصه طرح توجیهی احداث کارخانه تولید بستنی
