امکانسنجی-طرح توجیهی فنی اقتصادی-احداث واحد تولید انواع گیاهان دارویی و تهیه دارو از آنها
کارفرما: شرکت کشت و صنعت زاگرس فریدون الیگودرز
طرح توجیهی تولید انواع گیاهان دارویی و تهیه دارو، عصاره و اسانس از آنها با روش استخراج با هدف احداث واحد صنعتي توليد انواع گیاهان دارویی و اسانس در استان لرستان تهیه شده است. با توجه به ماهیت حساس محصول در سلامت انسان، استانداردهای ملی و جهانی خاصی برای آن تدوین شده است.
گياهان دارويي علاوه بر كاربرد غذايي، براي كشاورزان باعث درآمد و براي بازرگانان نيز توجيه اقتصادي را در پی خواهد داشت. در عين حال تنوع و كميت گياهان دارويي ايران، مورد نياز عموم كشورهاي جهان است. مردم کشورمان نيز به تازگي علاقه زيادي به استفاده از داروهاي گياهي نشان ميدهند كه افتتاح روزافزون عطاريها مويد آن است. مطالعات صورت گرفته توسط کارشناسان طرح توجییهی كاربرد آن را در صنايع مختلف غذايي، آرايشي، بهداشتي، دارويي و غیره نشان میدهد و از جمله دلايلي است كه متوليان این بخش میبايد به خاطر آن به همفكري و يافتن راهكار مناسب جهت توسعه بیش از پیش این صنعت بپردازند.
شرايط لازم جهت واحدهاي بسته بندي گياهان دارويي
1- واحد بستهبندي گياهان دارويي، توليد عصارهها و اسانسهاي گياهي بايد در خارج از شهر و دور از تجمع مردم و آلودگي هوا باشد. احداث كارخانه در محلهايي كه جاده خاكي دارند، نزديك كارخانجاتي كه مولد دود و گرد و غبار هستند، نزديك دامداري، مرغداري، بيمارستانها و يا در مجاورت فاضلابهاي آلوده مجاز نميباشد.
2ـ مساحت زير بناي مفيد براي اين واحدها حداقل 500 مترمربع در نظر گرفته شود.
3ـ تقسيمات ساختمان بايد طوري در نظر گرفته شود كه حدود دو پنجم آن به سالنهاي توليد و بستهبندي و دو پنجم آن به انبارها اختصاص يافته و فضاي باقيمانده به طور مناسب جهت واحد كنترل، ناهارخوري، سرويسهاي بهداشتي و بخش اداري تقسيم گردد.
4- عمليات توليد بايد در محدوده معين با ابعاد مناسب انجام شود. به منظور ممانعت از آلودگي يا بهم ريختگي براي هر يك از عمليات توليد نظير بوجاري، خرد و آسياب كردن و بستهبندي گياهان دارويي بايستي فضاي جداگانه و معين در نظر گرفته شود.
5- در واحدهايي كه از گياهان دارويي به صورت تازه استفاده ميكنند بايد فضاهاي جداگانهاي جهت نگهداري كوتاه مدت گياهان تازه، پاك كردن، شستشو و خشك كردن آنها در نظر گرفته شود.
6ـ ديوارها بايد تا سقف كاشي، قابل شستشو، بدون درز، يكنواخت و مقاوم باشند.
7ـ كف انبارها و سالنهاي توليد و بستهبندي بايد سنگ يا موزاييك، مقاوم و با كف شوي و شيب مناسب باشد.
8- سرويسهاي بهداشتي كارگران بايدكاملاً از انبارها و سالنهاي توليد و بستهبندي جدا و يا فاصله داشته باشند.
9- كليه قسمتهاي توليد بايد از نور كافي برخوردار بوده و داراي كانالهاي تهويه هوا با دريچههاي مناسب باشند.
10- انبارها بايد طوري طراحي و ساخته شوند كه از شرايط خوب جهت نگهداري محصولات برخوردار باشند. درجه حرارت انبار ميبايد در محدوده 22 درجه سانتيگراد و ميزان رطوبت كمتر از 40% باشد.
11ـ انبارها بايد از تهويه مناسب و نور كافي برخوردار باشند.
12ـ در روي ديوارهاي انبار بايد دماسنج، رطوبت سنج و در كليه قسمتها كپسولهاي آتشنشاني تعبيه گردد.
13ـ انبار و به خصوص زير سقفها بايد سالي يكبار سمپاشي شود تا از نفوذ موش و حشرات جلوگيري به عمل آيد.
14ـ كليه درها و پنجرههاي بازشو جهت جلوگيري از ورود حشرات و پرندگان ميبايد مجهز به توري باشند.
15- كارگران بايد ملبس به روپوش و كلاه به رنگ روشن و كفش كار بوده و در هنگام توليد از ماسك مناسب و دستكش استفاده نمايند.
16- كارگران اين واحدها در موقع استخدام بايد مورد معاينات پزشكي و آزمايشات طبي لازم قرار گيرند و حداقل آزمايشات طبي لازم عبارتند از تست عدم اعتياد، عكسبرداري از ريتين، VDRL و آزمايشات انگلي و اين آزمايشات حداقل سالي يكبار بايد تكرار شود.
17- واحدهاي مذكور بايد داراي مسئول فني واجد شرايط جهت نظارت و كنترل عملي و فني بر امور توليد باشند.
18- حداقل كنترلهايي كه ميبايد در واحد بستهبندي گياهان دارويي انجام گيرد شامل تعيين جنس و گونه گياهي، تعيين مشخصات ماكروسكوپي و ميكروسكوپي بخش مورد استفاده گياه (مشخصات خرده نگاري)، درصد رطوبت، درصد اجسام خارجي آلي (Foreign organic matter)، ميزان خاكستر تام و خاكستر نامحلول در اسيد، كنترل ميكروبي و قارچي فرآورده، ميزان باقيمانده سموم در گياه (در صورت سمپاشي گياه به منظور دفع آفات نباتي)، كنترل بستهبندي نهايي از نظر وضع ظاهري و وضعيت جعبهها و كارتنها ميباشد و حداقل كنترلهايي كه ميبايد در واحد عصاره و اسانس گياهي انجام گيرد شامل تعيين جنس و گونه گياهي، كنترل ميكروبي و قارچي فرآورده، كنترلهاي فيزيكي عصاره يا اسانس، كنترل بستهبندي نهايي از نظر وضع ظاهري و ... ميباشد.
19- واحدهاي فوق بايد داراي دستگاهها و تجهيزات متناسب با نوع توليد شامل وسايل و تجهيزات شستشوي گياهان تازه، دستگاه خشك كن، دستگاه آسياب و خردكن، دستگاه بوجاري، دستگاه بستهبندي خودكار، تانكهاي عصاره و اسانس گيري و ذخيره وسايل آزمايشگاهي لازم باشند.
تهیه شده در موسسه مطالعاتی سپینود شرق
لیست پروژه های طرح توجیهی انجام شده در حوزه غذایی، کشاورزی و صنایع تبدیلی