دلائل عدم پیشرفت صنعت خودرو در ایران

دلائل عدم پیشرفت صنعت خودرو در ایران

 

آیا تا کنون به این نکته دقت کرده ایم که چرا صنعت خودرو سازی ایران با تمامی تلاشهاي مدیران و حمایتهای گوناگونی که از آن شده است نه تنها پیشرفت درخور توجه ای نداشته ، بلکه فاصله آن با  خودرو سازان دنیا روز به روز بیشتر میشود ؟


هدف از این مقاله تکرار مکررات و بازگو کردن اشتباهات مدیران ، عدم وجود سیستم مدیریتی ، نبود تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری ، کمبود ماشین آلات ، تکنولوژی پایین و سایر مطالب کلیشه ای که به درد برگزاری جلسات ، سمینارها و پر کردن صفحات  روزنامه ها مي خورد نمي باشد ، بلکه قصد آن داریم تا علتهای اصلی را جستجو و در صدد رفع آنها برآييم.

از ساخت اولین خودرو در غرب  بیش از یک قرن میگذرد ولی به تعبیری، ما هنوزبه  ساخت یک خودرو با صنعت داخلی دست پیدا ننموده ایم ! چرا ؟

علت این عدم توفیق به چند موضوع  تقسیم میشود که به شرح هر یک از آنها میپردازیم : مهمترین مساله این است که کشورهای غربی سالها  قبل، به جاي آنكه به فکر ساخت خودرو بیافتند در حال انقلاب صنعتی بودند بدون اینکه در ذهن خود تصویری از آینده داشته باشند ، مسلما هیچ یک از مخترعین و مکتشفین غربی  تصور این را نمی کردند که در 150 سال آینده صنعت و تکنولوژی به چه درجه ای از پیشرفت خواهد رسید ، همانطور که ما تصویر روشنی از آیند 150 سال آینده نخواهیم داشت .

این اتقلاب صنعتی منجر به این شده که غرب، در تمامی زمینه های صنعتی به پیشرفتهای شگفت انگیزی دست پیدا کند ولی شاهان و سلاطین کشور ما در همان زمان بشدت در حال خوشگذاراني و اتلاف وقت مملكت خود بودند، بنابراین ما با صنعت هیچ گونه آشنائی پیدا نکردیم و اصلا نمی دانستیم صنعت چیست .

این داستان با انقلاب مشروطه ، استبداد رضا شاهی ، تسخیر ایران توسط متفقین ، استبداد محمدرضا شاه و در گیری با مصدق ، ملی شدن صنعت نفت ، قیام15خرداد ، انقلاب شاه وملت ، کاپیتالیسیون ، ورود صنعت مونتاژ ، هجوم مستشاران آمریکائی، تحولات قیمت نفت و صادرات آن ،انقلاب اسلامی ، جنگ تحمیلی و تحریمهای یکجانبه استکبار جهاني ادامه پیدا کرد تا اینکه صنعت ایران و خودرو سازی اندر خم یک کوچه بماند .

 

بعد از جنگ تحميلي و آغاز نهضت سازندگی تحركاتي در عرصه خودرو سازی كشور شروع شد ولی نتیجه آن همه تلاش این شده که ادامه ساخت پژو 405 بعد از 20سال از تولید آن در فرانسه ، مونتاژ زانتیا 1994 ، ساخت پراید دهه 1970 شرکت جنرال موتور ، تولید قوای محرکه پیکان 50 سال پیش انگلستان و مونتاز آن بر روی اتاق 1986 پژو ، مونتاژ وانت پیکان ، تولید وانت نیسان دهه 1960 ژاپن ، تولید پژو 206 سال 1996 فرانسه ، تغییر در بدنه پژو 206 هاچ بک و اضافه کردن صندوق غیر استاندارد و مهندسی ، طراحی اتاق سمند مطابق با خودرو های دهه 1970 اروپا و نصب قوای محرکه 1986 پژو فرانسه بر روی آن ، تغییر چراغهای جلو و عقب پژو 405 به تقلید از پژو 406 و نام گذاری آن به اسم پژو پارس ، انعقاد قرداد ساخت ارزانترین و ساده ترین خوردو رنو از نظر تکنولوژی و صنعت و مسائلي از اين دست را شاهد باشيم. این بود تمام توان و قوای صنعت خودرو سازی ایران !

 آیا باید این روند را ادامه دهیم ؟ راه حل چیست ؟

برای ساخت یک خودرو چه پارامترها و موضوعاتي دخیل هستند ؟

1- طراحی خودرو

2- ساخت قطعات

3- مواد اولیه

4- نیروی انسانی ماهر

5- مدیریت کارآمد

6- ماشین آلات و تجهیزات

از موارد فوق چه تعداد در صنعت ما وجود دارد یا به صورت نسبی و بالقوه میباشد ؟

برای ساخت خودرو به دو پارامتر اساسی و اولیه نیاز داریم:

1- تولید و طراحی قطعات مناسب ، با کیفیت و دارای تکنولوژی جدید

2- طراحی خودرو جدید و قابل رقابت با سایر رقبا ،این در حالی است که ما در هر دو زمینه بشدت ضعف و یا بعبارتی هیچ نداریم .

چرا خودروسازان جهان امکان تولید قطعات با کیفیت و جدید را دارند ؟

جواب : در کشورهای غربی  صنایع فلزی ، غیر فلزی ، شیمیائی ، پلیمری ، پلاستیکی و غیره که کاربرد مستقیم در خودرو دارند از پیشرفتهای شگرفی برخوردارمیباشند ، بنابراین قطعه سازان غربی به راحتی به این مواد اولیه دسترسی دارند و بالطبع قطعات جدید و با کیفیت را نیز میتوانند تولید نمایند ولی این صنایع در کشور ما پیشرفت قابل توجه و درخور رقابت با سایر کشورها را ندارد .

از طرفی قطعه سازان ما به شدت از طراحی و نو آوری در ساخت قطعات رنج میبرند و یا اصلا هیچ گونه  بهره ای از آن نبرده اند تا آنجا که قطعات ساخت چندین دهه  قبل کشورهای غربی را هم با کیفیتی پایین تر از آن تولید مینمایند !

بنابر این مشکل ریشه ای صنعت خودرو سازی در ایران به دو بخش مهم تقسیم میشود:

1- مواد اولیه نامرغوب و قدیمی

2- طراحی قطعات و خودرو

سایر پارامترهای دیگر در ساخت خودرو که به آنها اشاره شده کم و بیش در دسترس میباشد و یا اینکه باید آنها را از حالت بالقوه به بالفعل برسانیم ، ولی نکته اساسی درهمان دو پارامتر اساسی میباشد . حال نقش متولیان صنایع و مدیران خودرو ساز در این بین چه میباشد ؟ شرکتهای خودرو ساز چه نقشی میتوانند در این پیشرفت داشته باشند ؟ مسئولین و متولیان صنعت چه باید بکنند ؟

منبع : ایسنا