طرح توجیهی مقدماتی پرورش گلخانه ای گل و صیفی جات با هدف صادرات
کارفرما: دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد
محل پروژه: منطقه آزاد ارس
کارفرما:سازمان مناطق آزاد
چکیده طرح مقدماتی
کشت وکار گلخانه‌ای یکی از روش‌های شناخته‌شده و معمول در تولید محصولات کشاورزی است که محدودیت‌های مربوط به شرایط خوب یا بد جوی را نداشته و قابلیت سرمایه‌گذاری هم در مناطق سردسیر و هم در مناطق گرمسیری را دارد. خصوصاً با پیشرفت‌های فناوری در دنیای امروز و ساخت سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی جدید، امکان بهره‌وری از روش‌های گلخانه‌ای در تولیدات کشاورزی بیشتر شده است. صرفه‌جویی در مصرف حامل‌های انرژی در دنیای امروز راهکاری آینده‌نگر و قابل تقدیر است که در بسیاری از کسب وکارهای جهان رعایت می‌شود. کمبود منابع آبی و گرمایی در بخش کشاورزی باعث شکل‌گیری کشاورزی گلخانه‌ای شده است که با مصرف کمتر انرژی، به تولید محصولات مورد نیاز مردم می‌پردازد، این مسئله خصوصاً در کشورهایی که با بحران کم‌آبی روبه‌رو هستند ضرورتی دو چندان داشته و به چشم می خورد.
امروزه محصولات متفاوتی در گلخانه‌ها برای تأمین نیازهای غذایی مردم خارج از فصل برداشت در فضای بازتولید می‌شود. خیار، گوجه، فلفل دلمه‌ای، توت‌فرنگی و انواع سبزیجات و صیفیجات از جمله محصولاتی هستند که کشت گلخانه‌ای آنها طرفداران زیادی دارد. تولید و عرضه محصولات گلخانه‌ای، فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاران فراهم آورده تا هم از سود اقتصادی مناسبی بهره‌مند شوند و هم گام مؤثری در جهت تولید و اشتغال این سرزمین بردارند.
منطقه آزاد ارس در حاشیه رود ارس و با برخورداری از اراضی حاصلخیز کشاورزی و ایجاد مجتمع‌های بزرگ کشت و صنعت بزرگ با رویکرد صادرات به بازار کشورهای حوزه قفقاز و نزدیکی به کلان‌شهر تبریز به‌عنوان مرکزیت تجاری و صنعتی برتر منطقه و برخورداری از ظرفیتهای صنعتی متأثر از صنایع مستقر در آذربایجان شرقی برای توسعه تولید و بازار آنها، با تکمیل زیرساخت‌های حمل‌ونقلی خود نقش مؤثری در توسعه مبادلات تجاری و اقتصادی با کشورهای حوزه قفقاز ایفا می‌کند. ظرفیتهای فراوان گردشگری، منابع معدنی غنی در مجاورت منطقه، منابع آب فراوان به علت وجود رودخانه ارس از مهم‌ترین منابع طبیعی منطقه هستند که با حاکمیت قوانین و مقررات مناطق آزاد و برخورداری از مشوق هایی چون معافیت‌های مالیاتی 20 ساله بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی، معافیت مالیات بر ارزش افزوده مستثنی بودن از مقررات واردات و صادارت، سرزمین اصلی، آزادی ورود و خروج سرمایه و سود حاصل از سرمایه‌گذاری و فضای کسب و کار سهل و آسان نسبت به سرزمین اصلی بستر بسیار مناسبی برای انواع فعالیت‌های اقتصادی سودآور در حوزه‌های مختلف می‌باشد.
با توجه به سرمایه‌گذاری در دهه‌های اخیر در دشت گوردیان (با مساحت 1800 هکتار)، گلف ارج (با مساحت 25100 هکتار) و خدا آفرین (با مساحت بیش از 70000 هکتار) و مکان‌های گلخانه‌ای (350 هکتار) در این مناطق حدود 70،000 تن محصولات کشاورزی در سال تولید می‌شود. از سوی دیگر، موقعیت ویژه منطقه آزاد ارس درزمینه جاده‌ها، راه‌آهن، تبادلات هوایی و برنامه‌های توسعه منطقه‌ای، شرایطی را فراهم کرده است که امکان پردازش محصولات مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشور را به کشورهای نیمکره شمالی، به‌ویژه روسیه و اروپا صادر می‌کند.
به نظر می‌رسد موقعیت جغرافیایی منطقه آزاد ارس و شرایط اقلیمی کشورهای هم‌جوار، معافیت‌های مالیاتی و مشوق‌های مختلف همچنین امکان صادرات به بازارهای همسایه، تأمین نیاز داخل با توجه به افزایش جمعیت، کمبود آب و تمایل به کشت گلخانه‌ای در آینده‌ای نزدیک، و همچنین رو به رشد بودن استفاده از طرح گلخانه‌های بدون خاک زمینه سرمایه‌گذاری برای ایجاد گلخانه‌ها را فراهم آورده است. بزرگ‌ترین واردکننده محصولات گلخانه‌ای ایران کشور عراق و پس از آن روسیه است. بنابراین احداث گلخانه در منطقه آزاد ارس به دلیل نزدیکی به روسیه می‌تواند هزینه‌های حمل و ارسال را کمتر کند.
هزینه‌های سرمایه‌گذاری کل برای راه‌اندازی این واحد تولیدی معادل41,134 میلیون ریال شامل 1423 میلیون ریال سرمایه در گردش و 39711 میلیون ریال سرمایه‌گذاری ثابت طرح است لذا نرخ بازده داخلی طرح از دیدگاه کل سرمایه‌گذاری (IRR) معادل38.37 درصد و دوره بازگشت سرمایه عادی 3.89 سال است. بر اساس مطالعات انجام شده سرمایه‌گذاری برای احداث مجتمع پرورش گلخانه‌ای گل و صیفیجات در منطقه آزاد ارس از توجیه‌پذیری اقتصادی بالایی برخوردار خواهد بود.
خلاصه طرح توجیهی احداث مجتمع پرورش گلخانه‌ای گل و صیفیجات
